به گزارش رتبه آنلاین، سجاد غرقی عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران درخصوص جایگاه ایران در مقایسه با سایر کشورها از نظر استفاده از تکنولوژی های جدید در معادن، اعلام کرد:
به منظور دستیابی به توسعه صنعتی، فعالیت بخش معدن و صنایع معدنی، بایستی مبتنی بر نوآوری و دانش‌محوری باشد. بررسیها نشان میدهد که کشورهای پیشرو در عرصه معدنکاری، مانند استرلیا، کانادا و ایالات متحده توجه ویژهایی جهت بکارگیری فناوری های نوین در عرصه معدن و صنایع معدنی خود دارند. بطوریکه براساس گزارش ارائه شده توسط مجله فوربس در سال گذشته، استرالیا ۲۲ درصد، امریکا ۲۱ درصد و کانادا ۱۳ درصد کل استارت‌‌آپ‌‌های معدنی را در اختیار دارند. عمده فعالیت این استارتآپها مبتنی بر دانش محوری و فناوری های نوین میباشد. به عنوان مثال؛ در معدن پیلبارا (Pilbara) استرالیا، از سال 2018 به بعد از تراک های هوشمند استفاده میشود. این کار باعث افزایش 15 درصدی بهره وری معدن و همچنین افزایش 20 درصدی کارائی سیستم حمل و نقل معدن شده است. همچنین به عنوان مثالی دیگر؛ شرکت ساندویک (Sandvik) به منظور بکارگیری سیستم اتوماسیون در معدن طلای سیاما (Syama) در کشور مالی، بالغ بر 10 تا 15 میلیون دلار سرمایه گذاری کرده است. این امر منجر به کاهش 15 درصدی هزینه های عملیاتی (کاهش هزینه های تولید از 881 دلار در هر اونس به 746 دلار در هر اونس) شده است. پیش بینی شده است، به دلیل بکارگیری سیستم اتوماسیون، هزینه های معدنکاری در این معدن در سالهای آینده تا 30 درصد کاهش یابد.
این در حالیست که بررسی ها نشان میدهد که در کشور ما، علی‌رغم بکارگیری تلاش هایی در راستای راه اندازی شرکتهای دانش بینان در عرصه آموزش و بکارگیری تکنولوژیهای نوین در صنعت معدنکاری، هنوز بخش اعظم حوزه معدن و صنایع معدنی کشور از تکنولوژی های نسل دوم به جای تکنولوژیهای نسل چهارم استفاده میکنند.
بطورکلی مواردی مانند؛ اعمال تحریم های یکجانبه از سوی ایالات متحده، عدم تدوین استراتژی های توسعه صنعتی و معدنی کشور، وجود تناقض و عدم سازگاری در قوانین و بخشنامه های معدنی کشور و نیاز به تنقیح آنها، عدم شناسایی جامع موانع و مشکلات پیش‌روی سرمایه‌گذاران خارجی، در اولویت نبودن انتقال تکنولوژی و جهش فناوری توسط سرمایه گذاران خارجی به داخل کشور، وجود بروکراسی پیچیده و زاید اداری و پایین بودن سطح اطلاعات و آگاهی معدنکاران کشور از کارکرد و تأثیر تکنولوژی های نوین بر روی بازدهی معدن، کارائی تجهیزات معدنی و توسعه اقتصادی بنگاه اقتصادیشان، از مهمترین موانع بکارگیری همه جانبه فناوری های نوین در عملیات های معدنی کشور میباشد.
حوزه هایی که از نظر استفاده از تکنولوژی بیشتر مورد توجه قرار گرفتن
بر اساس بررسی موسسه مکنزي، جهت گیري هاي اصلی فناوري در جهان تـا سـال 2025 در راسـتاي افـزایش بهره وري و تولید با ضایعات صفر بـه سـمت 12 فنـاوري کلیدي شامل؛ اینترنت همراه، اتوماسیون کارها، اینترنت اشیاء، رباتیک پیشرفته، ماشین هاي خودران، علم ژنتیک پیشرفته، رایانش ابري، ذخیره انرژي، پرینتر 3 بعدي، مواد پیشرفته، فناوري پیشرفته اکتشاف و بازیافت و انرژي هاي تجدید پذیر خواهد رفت.
کاربردهاي ترکیبی این 12 فناوري در جهان تاثیري بین 14 تا 32 تریلیون دلار در سال 2025 خواهند داشت. بـه طـوري کـه آثـار آن هـا را در برنامـه ها و اقـدامات شرکت هاي بزرگ معدنی جهان در زمینـه اتوماسـیون، تجهیزات بـا کنتـرل از راه دور، تـراكهـاي هوشـمند، افزایش ایمنی، ارتقـاي رانـدمان، افـزایش بهـره وري و کیفیت، کاهش قیمت تمام شده، افزایش ارزش افزوده و… می توان مشاهده کرد. تخمین پتانسیل اثرات اقتصـادي فناوري هـا تـا سـال 2025 میلادي (تریلیون دلار سالانه) در شکل زیر نشان داده شده است.
پیش بینی روند استفاده از تکنولوژی های جدید در معادن
براساس بررسی که موسسه معدنی اکسنچر (Accenture) بر روی پیشبینی اولویت گذاری پذیرش و بکارگیری فناوری های نوین و دیجیتالی توسط شرکت های معدنی در حوزه های مختلف معدنکاری (شامل حوزههای اکتشاف، توسعه معدن، استخراج، فراوری، حمل و نقل و بازاریابی و فروش) تا سال 2022 در سطح جهانی داشته است، بخش استخراج بیشترین پذیرش فناوری های نوین را تا پایان سال 2022 در مقایسه با سایر بخش های زنجیره خواهد داشت.
فناوری های نوین با بیشترین درصد پذیرش در بخش استخراج عبارتند از: رباتیک و اتوماسیون: 54%، پهپادها: 41%، سیستمهای کنترل از راه دور: 41% و سیستمهای موقعیت یاب تراکها و پرسنل: 41%. بعد از حوزه استخراج، حوزه فراوری مواد معدنی بیشترین درصد پذیرش دیجیتال سازی و فناوری های نوین را خواهد داشت.
چرا برای ایمن سازی معادن که موضوع بسیار مهمی است از تکنولوژی های جدید استفاده نمیشود؟
غرقی در پاسخ به این سوال گفت: در حقیقت نيروي انساني هر ارگانی، با ارزشترين و بزرگترين سرمايه آن مجموعه است و براي تأمین ایمنی و آسایش آنها بایستی بهینه ترین استفاده را از فناوری های نوین کرد. در سال های گذشته در موارد متعددی ما شاهد وقوع حوادث دلخراش و آسیب دیدن و مرگ و میر کارگران معدنی، در معادن مختلف کشور بودهایم. به عنوان مثال؛ براساس مطالعات میدانی انجام شده در سال 1398، تنها در معادن زغال سنگ ایران در اثر حوادث ناشی از معدنکاری مانند سقوط، گاز گرفتگی، انفجار، ریزش آوار، برق گرفتگی و ضربه، 20 نفر جان خود را از دست داده و 10 نفر مصدوم شده اند. از طرفی، در سالهای اخیر رشد تقاضا برای محصولات معدنی، شرکت های معدنی را به سمت برنامه ریزی جهت استخراج مواد معدنی واقع شده در اعماق زیاد، سوق داده است. در چنین شرایطی، بهره گیری از نیروی انسانی در اعماق زیاد میتواند برای سلامتی و ایمنی کارگران خطرناک باشد. لذا، هر فناوری نوینی که بتواند ایمنی کارگران در عملیات معدنی پیچیده و عمیق را تأمین کند، میتواند به بهبود شرایط کاری آنها کمک کند و از این رو خطرات ناشی از حوادث و فوتی ها را کاهش دهد. بنابراین بکارگیری فناوری های جدید مانند عینکها و کلاههای هوشمند (جهت شناسایی موقعیت مکانی کارگران در معادن زیرزمینی و روباز در صورت وقوع حادثه) و ماشین آلات رباتیک (جهت استخراج مواد معدنی موجود در اعماق زیاد یا نقاط پر خطر) میتواند تا حد زیادی باعث بهبود شرایط ایمنی معادن و کاهش مرگ و میر و حوادث ناخواسته شود.
با این حال، به دلایلی مانند عدم آشنایی بهره بردارن بسیاری از معادن با فناوری ها و تکنولوژی های نوین، فرسوده بودن تجهیزات معدنی، عدم تطبیق پژوهش و پایان نامه های دانشگاهی با نیازهای صنعت، تداوم تحریم های یک جانبه و عدم ارتباط تکنولوژیکی و صنعتی ایران با کشورهای پیشرو در عرصه بهره گیری از فناوری های نوین، باعث عدم بکارگیری اصولی آنها در معادن کشور شده است.
