سلیمان کرمی شاخص کل بورس تهران هفته گذشته با رشد ۸/ ۲ درصدی مواجه شد. بازار سهام به پشتوانه خوش‌بینی نسبت به عوامل بنیادی مسیر صعودی را در پیش گرفت. مطابق با روند بورس از ابتدای سال عمده رشد نماگرهای بورسی با سوخت رشد قیمتی نمادهای کالایی رخ داد تا همچنان کالایی‌ها نقش اصلی را در روند حرکتی شاخص داشته باشند. امروز آخرین روز معاملاتی دی ماه به پایان خواهد رسید. در این میان سوال اصلی که احتمالا ذهن فعالان بازار را به خود مشغول کرده است، روند حرکتی شاخص در ادامه سال است. در شرایط کنونی شاخص کل بازار سهام حدود یک درصد تا سطح ۱۰۰ هزار واحد فاصله دارد. در حالی‌که با انعکاس عوامل بنیادی احتمال فتح این قله دور از انتظار نیست اما به نظر می‌رسد به تدریج سایر عوامل به خصوص انتظارات از سال ۹۷ در روند قیمتی کنونی سهام خودنمایی کنند و این موضوع می‌تواند عامل مهمی در معاملات بورس تا پایان سال جاری باشد. بر این اساس می‌توان در فاصله ۲ ماه مانده تا پایان سال جاری آخرین سناریوهای مورد نظر برای روند حرکتی سهام را تشریح کرد.
مروری بر رالی صعودی بورس
به گزارش رتبه آنلاین، «دنیای اقتصاد» در گزارش‌های خود از ابتدای سال ۹۶ و به‌صورت متمرکز از ابتدای تابستان به ارائه پیش‌بینی روند حرکتی سهام پرداخته بود. ۲۴ تیرماه در گزارشی با عنوان «شوک‌های خاموش در انتظار بورس» به انتظار برای عبور از سقف ۸۰ هزار واحدی اشاره شد. یک هفته بعد و پس از فتح کانال ۸۰ هزار واحد در گزارشی با عنوان «خیز بورس برای سقف‌شکنی» رالی ادامه‌دار قیمت سهام مورد اشاره قرار گرفت. به این ترتیب بورس شهریور ماه را با شاخص ۸۱ هزار واحدی آغاز کرد. در حالی‌که روند سنتی رکود معاملات در شهریور طی سال‌های قبل، نگرانی فعالان بازار از روند قیمتی سهام در ماه پایانی تابستان را به دنبال داشت در گزارشی با عنوان «شهریور متفاوت بورس تهران» از انتظار برای رشد احتمالی نماگرهای بورسی گفته شد. به این ترتیب شهریور با رشد ۵/ ۴ درصدی شاخص کل به پایان رسید. در هفته پایانی شهریور نیز «دنیای اقتصاد» به ارائه تحلیلی از «مقصد احتمالی پول‌های جدید» در نیمه دوم سال پرداخت. رصد متغیرهای اثرگذار باعث شد بورس به‌عنوان مقصد جذاب سرمایه‌گذاری در مقایسه با سایر رقبا معرفی شود. بورس از هفته پایانی شهریور به استقبال نیمه دوم سال رفت و تا پایان پاییز رشد ۴/ ۱۴ درصدی را در مدت ۶۵ روز کاری به ثبت رساند. گرچه رشد شاخص در هفته نخست دی‌ماه همچنان پرشتاب بود اما در ادامه به تدریج خودنمایی ریسک‌های غیراقتصادی، خروج نسبی سرمایه‌ها را از بازار به دنبال داشت. به این ترتیب شاخص بورس در بازه زمانی ۵ تا ۲۰ دی (چهارشنبه دو هفته قبل) افت ۲ درصدی را به ثبت رساند. هراس از ریسک‌های سیستماتیک فضای معاملات بورس را منفی کرد.اما همان‌طور که در گزارش شنبه هفته گذشته با عنوان «دو سناریوی بورس تا پایان سال ۹۶» نیز مطرح شد همچنان قدرت متغیرها در حمایت از رشد قیمتی سهام به اندازه‌ای است که بتواند بار دیگر سوخت لازم را برای رشد قیمتی سهام فراهم کند. بورس هفته گذشته با ثبت رکورد ۱۰۱ هفته‌ای ۸/ ۲ درصدی سود برای سهامداران طی ۵ روز کاری هفته به ارمغان آورد. در این شرایط پیش‌بینی از روند آتی قیمت سهام پس از ثبت بازدهی بیش از ۲۸ درصدی از ابتدای سال و پیشتازی در میان سایر بازارهای رقیب همچنان جذاب به نظر می‌رسد.
هفته جذاب بورس
معاملات هفته جاری برای بازار سهام همچنان جذاب ارزیابی می‌شود. در این خصوص شاید نزدیک شدن به سطح ۱۰۰ هزار واحدی یکی از مواردی باشد که در نگاه عموم جامعه و همچنان فعالان بازار سهام جذاب باشد. شاخص کل این شانس را دارد که در هفته جاری برای نخستین بار ۶رقمی شود. این موضوع می‌تواند توجه رسانه‌ها را به سمت بورس جلب کند که خود در ایجاد انگیزه برای سرمایه‌گذاران کشور و حرکت نقدینگی به سمت بورس موثر خواهد بود. در این خصوص باید گفت انگیزه‌ها برای رشد قیمتی سهام کم نیستند. مهمترین آنها نیز رالی ادامه‌دار قیمت در بازارهای کالایی است. این رالی تقریبا تمامی بازارهای هدف فروش شرکت‌های بورسی را نشانه گرفته و در نتیجه نوید افزایش و حتی ثبات نسبی نرخ فروش در بخش فلزات، شیمیایی، فرآورده‌های نفتی می‌تواند چشم‌انداز رشد سودآوری را تقویت کند. همین بهانه راه را برای رشد قیمتی سهام در کوتاه‌مدت فراهم می‌کند. گرچه نگرانی بسیاری درخصوص اقتصاد جهانی مانند چین همچنان مطرح است اما در این فضا بسیاری از کارشناسان بازارهای جهانی به حمایت متغیرها از قیمت کالاها به خصوص فلزات در کوتاه‌مدت تاکید دارند. البته همچنان نمی‌توان از عدم قطعیت موجود در بازار جهانی چشم پوشید. در این خصوص باید گفت تا اوایل سال ۲۰۱۶ و رکود نسبی بازارهای کالایی کمتر کسی رشد این‌چنینی شاخص بازارهای کالایی را طی دو سال متصور بود. بر این اساس همچنان باید با احتیاط روند قیمتی کالاها در بازار جهانی را ارزیابی کرد. موضوع دیگر در هفته جاری خودنمایی عملکرد درخشان پاییز در بسیاری از گروه‌های کالایی در پاییز است. در این خصوص به قطع نمی‌توان از عملکرد درخشان شرکت‌ها در گروه فلزات و محصولات شیمیایی چشم‌پوشی کرد. برخی شرکت‌ها گزارش‌های عملکرد پاییز را در پایان هفته گذشته منتشر کرده‌اند و همچنان انتظار برای انتشار عملکرد شرکت‌های دیگر تا پایان معاملات امروز وجود دارد. تاکنون عملکرد شرکت‌ها کاملا دلچسب بوده و در کنار چشم‌انداز موجود احتمال رشد ادامه‌دار قیمت سهام را مهیا می‌کنند. با این حال همچنان برخی به پیش‌خور شدن این گزارش‌ها در رشد قیمتی سهام اشاره می‌کنند. در این خصوص باید به نسبت قیمت به درآمد شرکت‌ها اشاره کرد. ریسک سیستماتیک در کاهش نسبت قیمت به درآمد انتظاری سهام اثرگذار بوده است اما باید گفت این نسبت در مقایسه با نرخ سود بازارهای رقیب جذاب است. در این شرایط کارشناسان به ریسک‌های موجود درخصوص ناپایداری نرخ سود در بازار پول اشاره می‌کنند، اما با وضعیت کنونی و امیدواری به ثبات متغیرهای اقتصادی می‌توان به پایین ماندن نرخ سود خوشبین بود که اثر خود را در انتظارات سرمایه‌گذاران از بورس نیز منعکس خواهد کرد. بر این اساس، به نظر می‌رسد در هفته جاری با انتشار عملکرد ۹ ماهه شرکت‌ها و همچنین عملکرد دی‌ماه واکنش مثبت معامله‌گران با استقبال از سهام را شاهد باشیم. ثبات نسبی بازارهای کالایی در سطوح بالای خود در کنار انتشار عملکرد شرکت‌ها به نظر برای حمایت از شاخص کل و عبور از سقف ۱۰۰ هزار واحدی کافی باشد. شاخص کل تا سطح مزبور حدود یک درصد فاصله دارد. برای ثبت این چنین رشدی، ارزش بازار باید رشد حدود ۴ هزار میلیارد تومانی را به ثبت برساند. با توجه به این موضوع که عوامل مثبت در گروه‌های بزرگ به حمایت از قیمت سهام آمده‌اند این‌چنین رشدی چندان دور از انتظار نخواهد بود. در این خصوص در کنار رشد قیمتی کالاها در بازار جهانی و رالی صعودی نرخ دلار در هفته‌های اخیر نیز می‌تواند عملکرد دی شرکت‌های کالایی را تحت تاثیر قرار دهد و انعکاس آن در عملکرد دی می‌تواند محرک دیگری برای قیمت سهام باشد. با این حال نمی‌توان از عوامل منفی موجود نیز چشم‌پوشی کرد. یکی از مهمترین عوامل موجود می‌تواند هراس از ریسک سیستماتیک باشد.
بورس به پیشواز ۹۷ می‌رود
بورس تهران همچنان از ریسک سیستماتیک برجام هراس دارد. رفتار ترامپ حاکی از این موضوع است که وی تمام تلاش را برای ضربه زدن به اقتصاد کشور به کار خواهد برد. آخرین اخبار به احتمال ورود کنگره برای تغییر مفاد برجام اشاره دارد. موضوعی که کشورمان و سایر کشورهای درگیر در این توافقنامه با آن مخالفت کرده‌اند. در این شرایط باید به این موضوع توجه داشت که با وجود تمامی حمایت‌هایی که از برجام در جامعه جهانی شده، به گفته فعالان اقتصادی دست آمریکا برای ضربه زدن به اقتصاد کشور با بازگرداندن تحریم‌ها باز است. گرچه این موضوع ریسک بی‌اعتباری آمریکا در جامعه جهانی را به همراه دارد، اما این‌گونه رفتار غیرمنطقی همچنان از سمت ترامپ برای راضی نگه داشتن متحدانش، جو نگرانی را میان فعالان اقتصادی کشور زنده نگه داشته است. بر این اساس در بازه میان‌مدت و در سال جدید بار دیگر احتمال خودنمایی ریسک برجام وجود دارد. این موضوع در حالی همچنان بر معاملات سهام سنگینی می‌کند که فعالان بازار اثرات روانی آن را بر رفتار معامله‌گران پیش از این تجربه کرده‌اند. موضوع دیگر برای بورس توجه به متغیرهای بنیادی است. همان‌طور که اشاره شد عدم قطعیت در بازارهای جهانی وجود دارد که این موضوع پیش‌بینی‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در این خصوص هر‌چه پیش‌بینی‌ها مدت زمان طولانی‌تر را پوشش دهد، میزان عدم قطعیت نیز بیشتر خواهد بود. با این حال می‌توان برداشت کلی از متغیرهای کنونی برای پیش‌بینی روند آتی داشت. وضعیت بازار فولاد و برخی دیگر از فلزات و همچنین بازار محصولات پتروشیمی احتمالا تحت تاثیر پایان فصل سرما قرار گیرد.
رفع محدودیت‌های تولید چین در فصل گرم سال، افزایش ظرفیت تولید در سطح جهان، کاهش نرخ خرید مواد اولیه مانند گاز طبیعی و بهبود وضعیت عرضه با کاهش اختلالات می‌تواند بر قیمت کالاها فشار وارد کند. تحلیلگران در شرایط کنونی در حال بررسی وضعیت سودآوری شرکت‌ها در سال آینده هستند. در پایان ماه دهم از سال مالی جاری بسیاری از شرکت‌ها هستیم و با مشخص شدن وضعیت سودآوری شرکت‌ها تا پایان پاییز پیش‌بینی سودآوری شرکت‌ها برای سال جاری راحت‌تر از گذشته شده است. در این شرایط آنچه ذهن تحلیلگران را به خود درگیر می‌کند وضعیت سودآوری شرکت‌ها در سال آینده است. در این خصوص در نظر گرفتن میانگین نرخ دلاری فروش شرکت‌ها کالایی، میانگین نرخ دلار آزاد و مبادله‌ای برای سال آینده در اقتصاد کشور، میزان سود تقسیمی احتمالی در مجامع شرکت‌ها، نوسانات احتمالی تورم و نرخ سود بانکی و احتمال بازگشت ریسک سیستماتیک اثرات خود را در معاملات هفته‌های آتی خواهند گذاشت. در این میان حذف پیش‌بینی درآمد شرکت‌ها برای سال آینده نیز احتمالا بازار را در هفته‌های آتی سردرگم کند. بر این اساس دل بستن به رالی پرشتاب صعودی مشابه با آنچه بورس در ماه‌های اخیر تجربه کرده است نمی‌تواند چندان پشتوانه قوی داشته باشد. در این شرایط باید به رصد متغیرهای اثرگذاری پرداخت که در تعیین مسیر شاخص موثر خواهد بود.
منبع : دنیای اقتصاد
