گواهی سپرده کالایی ابزاری معاملاتی در بورس کالای ایران است و ساز‌و‌کار آن به این شکل است که افراد کالای خود را در انباری که توسط بورس کالا معرفی می‌شود و مورد تایید بورس کالا است، تحویل می‌دهند و یک گواهی دریافت می‌کنند که به این برگه گواهی سپرده کالا می‌گویند.
خشایار دادمنش، کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: گواهی سپرده کالایی یک ابزار معاملاتی است که چند سالی است در بورس کالا راه‌اندازی شده است. ساز‌و‌کار این گواهی به این شکل است که افراد کالای خود را در انباری که توسط بورس کالا معرفی می‌شود و مورد تایید بورس کالا است، تحویل می‌دهند و یک گواهی دریافت می‌کنند که به این برگه گواهی سپرده کالا می‌گویند.
گواهی سپرده کالا را می‌توان در بورس معامله کرد: پشتوانه این گواهی، کالاهایی است که در انبار وجود دارد. براین اساس آن کالا خریداری شده؛ با این تفاوت که آن را به‌طور فیزیکی در اختیار ندارید و عملا از هزینه‌های انبار‌داری و دیگر هزینه‌ها معاف شده است. این گواهی در رده ابتدایی به این منظور ایجاد شده که کشاورزان خیلی راحت بتوانند کالای خود را خرید و فروش کنند.
وی ادامه داد: عمده این گواهی برای زعفران، پسته، زیره، خرما، کشمش، برنج و سکه است، اما این گواهی این قابلیت را دارد که برای تمام کالاهای کشاورزی و همچنین محصولات صنعتی و پتروشیمی که بتوان آنها را انبار کرد و در انبار آسیب نبینند، ارائه داد. یکسری صندوق‌های کالایی مانند صندوق طلا و کشاورزی داریم که این صندوق‌ها موظف هستند بخشی از سرمایه خودرا در قالب گواهی سپرده خریداری کنند. در حال حاضر بیشترین معاملات گواهی سپرده مربوط به سکه و بعد از آن زعفران است.
این کارشناس بازار یادآور شد: گواهی سپرده کالا در خرید و فروش مانند سهام می‌ماند و رفع ابهامات مالیاتی از این معاملات باعث جذب شمار زیادی از تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران به این ابزار معاملاتی می‌شود. در واقع از مزایای گواهی سپرده کالایی می‌توان به نقدشدن کالاهای در انبار، مرجع قیمت نقدی برای قراردادهای مشتقه کالایی و دارایی پایه، کشف قیمت‌های روزانه و امکان معاملات خرده‌فروشی برای تولیدکنندگان اشاره کرد که این موارد بورس کالا را برای تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران جذاب‌تر می‌کند.
گسترش گواهی سپرده کالا روی کالاهای جدید بسیار مفید است، زیرا هر کالایی که این گواهی را دریافت کند به صورت روزانه قیمتی شفاف خواهد داشت، ولی باید برای گسترش این گواهی این نکته را در نظر گرفت که کالا از لحاظ جنبه معاملاتی نیز جذاب باشد. او در پایان گفت: به طور مثال در پتروشیمی‌ها تناژی که می‌توان در بورس کالا خریداری کرد، ۱۰ تن است. حال ممکن است کسی باشد که فقط دو تن از آن را بخواهد اگر گواهی سپرده کالا برای یک سری از محصولات پتروشیمی عملیاتی شود که قابلیت تحویل داشته باشند و بتوان با تناژ کمتری آن را خریداری کرد، این موضوع می‌تواند به بورس کالا بسیار کمک کند.
