در سالهای نه چندان دوری از امروز، صنعت بیمه ایران برای مقابله با محدودیت‌های ناشی از تحریم، اتخاذ تدابیری داشت که توانست تا حد زیادی پیامدهای منفی آنرا مدیریت کند . تدابیر آن سالها باعث شد تا اقتصاد کشور به خصوص در بخش تجارت خارجی بدون پوشش بیمه ای نماند و دچار بی ثباتی و اخلال نشود. حالا بار دیگر است که تحریم ها به شکلی تازه بازگشته و باید کاری کرد تا این بار هم از اثار تحریمی ممانعت به عمل آید.
اقداماتی مانند ایجاد P&Iها، توجه به ساز و کار حساب ویژه اتکائی تحریم و استفاده از ظرفیت مشترک بازار، مواردی است که باید در کنار اختصاص منبع برای تقویت توانگری مالی صنعت بیمه کشور مد نظر داشت تا پوشش ریسک‌های تحریم شده رخ دهد .همچنین تقویت ارتباط بیمه ای با کشورهای در حال توسعه از عمده ترین تدابیر بکار رفته در تحریم های دوره قبل است که باید بار دیگر به روی میز بیاید.در جهت بررسی اقدامات در دوره قبل و دستاورهای گذشته برای این دوره از تحریم ها قصد داریم تا در این مطلب و طی گفت وگو با بهزاد روشنی مدیرعامل مؤسسه کلوپ بین‌المللی بیمه متقابل اطمینان متحد قشم در این خصوص بیشتر بدانیم . این مصاحبه را می خوانید:
به نظر شما آثار احتمالی خروج آمریکا از برجام بر صنعت بیمه ایران چیست؟ و چه چیزی در انتظار این صنعت است؟
در حوزه بیمه‌های حمایت و غرامت (P&I)، اعمال مجدد تحریم‌ها منجر به سرباززدن بیمه‌گران اروپایی و آمریکایی از ارائه پوشش به شناورهای ایرانی خواهد شد.
این موضوع دارای جنبه مثبت و منفی است؛ چراکه از طرفی همانند دوره پیش از پسابرجام که راه‌اندازی کلوپ‌های P&I داخلی در دستور کار قرار گرفت و منجر به شکل‌گیری و پوست‌اندازی این صنعت شد پس از خروج آمریکا از برجام نیز باید درصدد دانش‌افزایی و ارتقای توانمندی در این حوزه تا رسیدن به خودکفایی در حوزه نرم‌افزاری و کسب دانش لازم در این صنعت گردید از طرف دیگر حضور بیمه‌گران اروپایی و آمریکایی در کنار کلوپ‌های نوپای داخلی امکان کسب دانش از بیمه‌گران معتبر دنیا را فراهم خواهد ساخت و به علاوه سبب می‌شود در حوزه ریسک‌های دریایی که ازجمله ریسک‌های بزرگ محسوب می‌شود امکان توزیع ریسک در خارج از کشور که از اصول اولیه مدیریت ریسک هست میسر شود.
با توجه به تجربه گذشته ایران مبنی بر تحریم‌های گسترده، صنعت بیمه چه تجاربی از گذشته داشته که حالا می‌تواند راهگشا شود؟
تأسیس دو کلوپ داخلی بیمه متقابل قشم و کیش از دستاوردهای ارزنده دوره تحریم هست که اکنون باسابقه تقریبی 6 ساله این کلوپ‌ها، توانمندی پذیرش ریسک، ارزیابی ریسک و خسارت و سایر موارد مربوطه در این کلوپ‌ها بیش‌ازپیش تقویت‌شده و تجارب حوادث این دوره منجر به ایجاد پایگاه داده مفید در خصوص رسیدگی به پرونده‌های مشابه برای این مؤسسات شده است.
بحث همکاری‌های مشترک با شرکت‌های خارجی که در شرکت‌های ایرانی منعقدشده است را چگونه باید پیگیری و اجرا کرد؟ با توجه به اینکه احتمال عدم همکاری زیاد است؟
صنعت بیمه کشور تاکنون اثبات کرده که توانایی اداره خود را در شرایط سخت دارد همچنین در راستای جامع عمل پوشاندن به بیانات مقام معظم رهبری در حوزه اقتصاد مقاومتی باید همواره اتکا به خود را در صدر برنامه‌های خود قرار دهد بااین‌وجود تعامل با شرکت‌های غیر ایرانی همواره منجر به رشد صنعت خواهد شد لذا تا جایی که منافع کشور به خطر نیافتد می‌توان از طرق مختلف به حفظ روابط با شرکت‌های خارجی اندیشید چراکه همیشه شرکت‌هایی نیز وجود دارند که تمایل به ادامه همکاری با شرکت‌های ایرانی داشته باشند و نفع خود را در حفظ این روابط ببینند.
راهکار جنابعالی برای کاهش هزینه‌های تحریم بر صنعت بیمه ایران چیست؟ چه اقداماتی از سوی حاکمیت و بخش‌های بالادستی اقتصاد لازم است و درون صنعت چه تصمیم‌هایی باید اخذ شود تا هزینه این تحریم‌ها کاهش یابد؟
برون‌سپاری ازجمله راهکارهای کاهش هزینه‌های تحریم هست چراکه این امر و به‌عبارت‌دیگر تخصصی نمودن فعالیت‌ها منجر به کاهش هزینه‌های مختلف ازجمله هزینه آموزش، هزینه‌های نرم‌افزاری و … می‌گردد. بعلاوه می‌توان در حوزه پیشگیری از خسارات پویاتر از گذشته عمل نمود تا از ایجاد خسارات و متعاقب آن افزایش هزینه‌های پرداختی جلوگیری نمود.
همچنین در دوره تحریم با توزیع ریسک درون صنعت بیمه کشور می‌توان به حفظ منابع مالی در داخل کشور کمک نمود تا امکان استفاده از این منابع در مواقع حساس و هنگام بروز خسارات میسر گردد.
توان داخلی و درونی صنعت بیمه در مواجهه با این تغییرات را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا توانسته‌ایم توانمندی‌های داخلی را در این سالها ارتقا دهیم؟
خوشبختانه صنعت بیمه کشور در سالهای اخیر به‌خوبی توانسته تعهدات خود را نسبت به بیمه‌گذاران ایفا کند و در دوره تحریم نیز در راستای جامع عمل پوشاندن به بیانات مقام معظم رهبری در حوزه اقتصاد مقاومتی، توانمندی‌های خود به‌ویژه در حوزه بیمه‌های جدید و رشته‌های بیمه‌ای خاص ازجمله P&I را ارتقا بخشیده و هم‌اکنون کلوپ‌های داخلی توان حمایت از مالکان شناورها را با پشتیبانی دولت و بیمه مرکزی ج.ا.ا دارند.
بااین‌وجود با توجه به تخصصی بودن خدمات ارائه‌شده در صنعت بیمه و بخصوص در رشته‌هایی چون P&I که در ایران سابقه کمتر از ده سال دارند و نوپا محسوب می‌شوند ارتقا سطح دانش و تخصص همواره باید در اولویت‌های صنعت قرار گیرد.
نقش فقدان رتبه‌بندی شرکت‌های بیمه و عدم ایفای نقش در بازار بیمه جهان را در مواجهه با تحریم‌ها تا چه میزان مؤثر می‌دانید؟ راه‌حل چیست؟
صنعت بیمه کشورمان با خلاء رتبه‌بندی شرکت‌ها و مؤسسات بیمه ایرانی مواجه است و ازاین‌رو امکان فعالیت این شرکت‌ها در بازارهای بین‌المللی به‌ویژه در حوزه قبول اتکایی بسیار محدود است؛ ازآنجایی‌که مؤسسات رتبه‌بندی بین‌المللی در دوره تحریم از ارائه خدمات به شرکت‌های بیمه ایرانی خودداری می‌کنند، مقتضی است بیمه مرکزی به‌عنوان دستگاه حاکمیتی و مقام ناظر بر عملیات بیمه‌گری در ایران نوعی نظام رتبه‌بندی و ارزیابی شرکت‌های بیمه را طراحی و از طریق مؤسسات رتبه‌بندی داخلی پیاده‌سازی و اجرایی نماید چراکه رتبه‌بندی به‌عنوان رویدادی در جهت شفافیت وضعیت مؤسسه بیمه در بازار عمل می‌کند. لذا نتایج ارزیابی‌ها و رتبه‌بندی، به شفافیت بیشتر و حتی افزایش رقابت در بازار می‌انجامد درنتیجه، مؤسسات بیمه از طریق ارائه خدمات باکیفیت بالاتر و تعدیل قیمت‌ها در جهت ارتقای رتبه خود و درنتیجه جلب مشتری خواهند کوشید.
برای ارتقای توان مدیریتی و کارشناسی و بهبود فناوری اطلاعات در عرصه صنعت بیمه چه باید کرد و این مؤلفه‌ها چه میزان در توانمندسازی و درون‌گرایی صنعت مؤثر خواهد بود؟
به‌منظور بهبود استفاده بهینه از فناوری اطلاعات در صنعت بیمه، چابک‌سازی و ارتقا دانش کارکنان از طریق برگزاری دوره‌های آموزشی فناوری اطلاعات، کاهش مقاومت در برابر تغییرات، آشنایی جامعه با عملکرد فناوری اطلاعات، توسعه و ارتقاء امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، توسعه یکپارچگی درون شرکتی، توسعه سامانه‌های مبتنی بر وب، توسعه نرم‌افزارهای قابل‌استفاده در تلفن همراه و استانداردسازی از جنبه‌های مهم و تأثیرگذار هست. بعلاوه تعامل کافی میان صنعت بیمه و صنعت فناوری اطلاعات منجر به برداشتن گام‌های پیشرفت در صنعت بیمه در حوزه فناوری اطلاعات خواهد گردید.
شرایط خروج از وضع موجود را برای صنعت بیمه با توجه به تجارب گذشته در چه مقوله‌هایی می‌دانید؟
با توجه به بسترسازی‌های انجام‌شده در صنعت بیمه، اجرای دقیق قوانین و استانداردها و تجارب گذشته صنعت بیمه در حوزه تحریم به نظر می‌رسد که صنعت بیمه همچون گذشته توان ایفای کامل تعهدات خود را در برابر ذینفعان دارا است. بااین‌وجود متعاقب خروج آمریکا از برجام و اعمال مجدد تحریم‌ها به نظر می‌رسد برخی از راهکارهای به کار گرفته‌شده در دوره گذشته اکنون قابلیت اجرایی شدن نداشته باشند لذا در این موارد باید چاره‌اندیشی‌های لازم صورت پذیرد.
اگر نکته دیگری در این حوزه دارید که در سئوال‌ها مطرح نشده توضیح بفرمایید؟
از گذشته تاکنون دولت‌هایی وجود داشتند که به دنبال دست‌اندازی به منافع کشور ایران و تضعیف کشور بوده‌اند لذا ضروری به نظر می‌رسد که تمامی نهادها، دستگاه‌ها و سازمان‌ها در کشور بسترسازی‌ها و پیش‌بینی‌های لازم را به‌منظور مواجهه با وقایع و حوادث احتمالی ازجمله در وضعیت تحریم کشور به کار گمارند.
دیدگاه فعالان و شرکت‌های خارجی صنعت بیمه به تحریم‌های تازه ترامپ چه بوده است؟ تحریم‌های ترامپ در صنعت بیمه ایران به دنبال چه اهدافی است؟
هدف از تحریم‌های اعمالی علیه صنعت بیمه ایران ایجاد اختلال در صنعت بیمه کشور و متعاقب آن رکود فعالیتی سایر صنایع وابسته به بیمه ازجمله صنعت دریانوردی، هوانوردی، پتروشیمی، پالایشگاه و … هست.
شرکت‌های خارجی علی‌رغم تمایل زیاد به همکاری با صنعت بیمه ایران و استفاده از بازار بالقوه صنعت بیمه کشور، به دلیل اعمال تحریم‌ها و با توجه به بین‌المللی بودن بازار اتکائی صنعت بیمه و درنتیجه تحت تأثیر بودن این بازار از شرایط اقتصادی و سیاسی سایر کشورها، ناچار به سرباززدن از ارائه پوشش و همکاری با شرکت‌های بیمه داخلی هستند. بااین‌وجود صنعت بیمه کشور اثبات نموده است که در شرایط سخت تحریم‌ها توان رویارویی با مسائل پیش رو را خواهد داشت.
برای بهبود وضعیت درون‌گرایی در صنعت بیمه، شرکت‌های مطرح چه می‌کنند؟ درونسازی صنعت بیمه و تقویت بنیان داخلی چگونه محقق می‌شود؟
استفاده از نمایندگی‌های مستقر در سایر کشورها به‌منظور تعامل با شرکت‌های بیمه بین‌المللی از راهکارهای خروج از انزوای صنعت بیمه کشور در دوره تحریم است چراکه آن شرکت‌ها به دلیل بکر بودن بازار بیمه ایران تمایل زیادی به حضور در سهم بازار بیمه ایران دارند و از طریق مذکور این امکان برای چنین شرکت‌هایی میسر و تسهیل خواهد گردید.
بعلاوه فرهنگ‌سازی در حوزه بیمه، آموزش فعالان صنعت بیمه و آشنایی آن‌ها بادانش روز دنیا، ایجاد صندوق‌های ویژه تحریم به‌عنوان پشتوانه و حامی شرکت‌ها و مؤسسات بیمه‌ای به تحکیم بنیان صنعت بیمه کمک می‌کند.
لازم به ذکر است که مؤسسات و شرکت‌های بیمه داخلی در سالهای تحریم اثبات کردند که بدون داشتن وابستگی به مؤسسات بیمه‌ای خارجی قدرت اداره امور بیمه‌ای کشور رادارند به‌ویژه این موضوع در حوزه بیمه‌های نوپای P&I کاملاً مشهود است.
نگرش انجمن‌ها و بخش‌های مطرح جهانی در خصوص تحریم در صنعت بیمه چیست؟
تحریم درحوزه بیمه توسط انجمن‌ها و بخش‌های مطرح جهانی امری نکوهیده است؛ چراکه فعالیت در حوزه بیمه، فعالیتی بین‌المللی است و توزیع ریسک از ارکان این صنعت است که حذف کشور ایران از این صنعت، اخلال در بازار بیمه بین‌الملل را نیز به دنبال خواهد داشت.
از طرف دیگر شرکت‌های خارجی فعال در حوزه بیمه، به دلیل بکر بودن بازار بیمه ایران تمایل زیادی به حضور در سهم بازار بیمه ایران دارند و ازآنجایی‌که بازار بیمه ایران تاکنون برای بیمه‌گران خارجی سودآور بوده لذا این بیمه‌گران و کارگزاران بیمه‌ای وجود تحریم‌ها را منجر به از دست دادن مشتریان و مانعی برای رسیدن به سود خود می‌دانند.
