20 کالا و کشور بزرگ صادراتی جهان

مریم رجبی| صادرات در رشد و توسعه اقتصادی کشورها اهمیت زیادی دارد به همین دلیل کشورها تلاش می کنند تا با از میان بردن محدودیت های صادراتی بیشترین درآمد را از این محل کسب  کنند. حال دو سوال مهم در این حوزه مطرح است . اول اینکه اصلی ترین کالاهای صادراتی دنیا از نظر ارزش صادراتی چیستند و دوم اینکه کدام کشورها بیشترین درآمد را از صادرات کسب می کنند. پاسخ این سوال می تواند ما را با یک نقشه تازه از وضعیت صادرات در دنیا روبرو کند و پاسخ بسیاری از ابهامات در سیاست گذاری های اقتصادی و تجاری این روزها را بدهد.

طبق آمار مرکز بین المللی تجارت ارزش کل صادرات دنیا در سال ۲۰۱۷ میلادی برابر با ۱۷.۴۲۱ هزار میلیارد دلار بود که نسبت به سال ۲۰۱۳ میلادی با کاهش ۸.۲ درصدی روبرو شد. این در حالی‌ است که مقایسه درآمد صادراتی دنیا در سال ۲۰۱۷ با درآمد در سال ۲۰۱۶ حکایت از رشد ۸.۸ درصدی دارد.

اصلی ترین کالاهای صادراتی دنیا کدامند

اولین سوالی که به دنبال یافتن پاسخی برای ان هستیم، این است که اصلی ترین کالاهای صادراتی دنیا کدامند. طبق این گزارش در سال ۲۰۱۷ میلادی ۲۰ کالا بیشترین درآمد را نصیب اقتصاد دنیا کردند  که اولین و اصلی ترین آن‌ها نفت خام بوده است. در سال گذشته ۸۴۱.۵ میلیارد  دلار نفت خام در دنیا صادر شده است که درآمد صادراتی دنیا از این محل نسبت به سال ۲۰۱۳ میلادی ۴۶.۵ درصد کاهش داشت. دلیل کاهش درآمد صادراتی دنیا از فروش نفت خام افت میزان صادرات نبوده است بلکه کاهش قیمت نفت در بازار جهانی بود.

  در سال ۲۰۱۳ میلادی قیمت نفت در دنیا بالغ بر ۸۵ دلار بود در حالی‌که در سال ۲۰۱۷ میلادی در اکثر ماه های سال ما شاهد فروش نفت با قیمت بین ۵۰ تا ۶۰ دلار بودیم.

دومین کالای صادراتی از نظر درآمد حاصل از صادرات، خودرو است. در سال قبل ۷۴۰.۷ میلیارد دلار خودرو در دنیا صادر شده است و درآمد صادراتی جهان از این محل نسب  به سال ۲۰۱۳ میلادی با افزایش ۹.۳ درصدی روبرو بود.در این سال از صادرات مدارهای مجتمع و میکرو اسمبلی ها ۶۲۸.۹ میلیارد دلار درآمد نصیب اقتصاد دنیا شده است که نسبت به سال  ۲۰۱۳میلادی  ۲۴.۵ درصد بیشتر بود.چهارمین دسته از کالاهای صادراتی در دنیا سوخت‌های فرآوری شده از نفت و گاز طبیعی بودند که ۶۲۶.۵ میلیارد دلار درآمد نصیب اقتصاد دنیا کردند. درآمد اقتصاد جهان از محل صادرات این محصولات هم به دلیل افت قیمت نفت در بازار جهانی با کاهش ۳۹.۹ درصدی نسبت به سال ۲۰۱۳ روبرو شد

.پنجمین کالاهای صادراتی مهم  در سال ۲۰۱۷ میلادی انواع تجهیزات و سیستم های تلفنی شامل گوشی های هوشمند بود که درآمدی بالغ بر ۵۵۹.۲ میلیارد دلار از این محل وارد اقتصاد دنیا شد .

افزایش تقاضا برای این وسایل ارتباطی در کنار عرضه محصولات تازه به بازار مصرف، میزان درآمد دنیا از این محب با افزایش ۱۳.۱ درصدی روبرو شد  و فضای تازه ای برای کسب و کار در دنیا ایجاد کرد.

ششمین دسته از کالاهای صادراتی در دنیا ، قطعات خودرو و تجهیزات جانبی خودرو بود که  توانست درآمدی معادل ۳۸۵.۴ میلیارد دلار نصیب اقتصاد دنیا بکند.

 در سال ۲۰۱۷ میلادی درآمد دنیا از این محل ۵.۸ درصد افزایش پیدا کرد.

در سال ۲۰۱۷  کامپیوترها و نویسه خوان های نوری هفتمین دسته از کالاهای صادراتی دنیا بودند و صادرات این محصولات ضمن تجربه ۲.۵ درصد کاهش درآمد نسبت به سال ۲۰۱۳ میلادی توانست بالغ بر ۳۴۷.۵ میلیارد دلار به اقتصاد  کمک کند.هشتمین دسته از کالاهای صادراتی دنیا از نظر ارزش صادراتی انواع ترکیبات دارویی و مواد اولیه مورد استفاده در ساخت داروها بودند که درآمد حاصل از آن‌ها ۳۲۹.۱ میلیارد دلار بود و نسبت به سال ۲۰۱۳ با رشد ۱ درصدی همراه شد.

نهمین کالای صادراتی در دنیا طلا بود  که توانست ۳۱۰.۷ میلیارد دلار درآمد نصیب اقتصاد دنیا بکند. درآمد حاصل از صادرات طلا در سال قبل نسبت به سال ۲۰۱۳ بالغ بر ۳۵ درصد تنزل یافت که یک دلیل عمده ان افت قیمت جهانی طلا در این بازه  اعلام شده است.

بنزین هم در این رده بندی جایگاه دهم را به خود اختصاص داد و گزارشها نشان داد  ارزش صادرات این محصول ۲۳۲ میلیارد دلار بود. باید در نظر داشت که درآمد دنیا از صادرات بنزین نسبت به سال ۲۰۱۳ میلادی ۴۶.۳ درصد کاهش یافت.

اما در میان بیست دسته از کالاهای صادراتی در دنیا ، بالاترین نرخ رشد صادرات در بازه ۵ ساله مورد مطالعه به  صادرات فرآورده های خونی اختصاص داشته است . در این بازه زمانی ارزش صادرات این دسته از کالاها ۳۹.۲ درصد رشد کرد. دومین دسته از کالاهایی که بالاترین نرخ رشد را در ارزش صادرات تجربه کردند، مدارهای  مجتمع  و میکرو اسمبلی ها بودند که رشدی بالغ بر ۲۴.۵ درصد را شاهد بودند . اما در طرف مقابل طیف،  صادرات نفت قرار دارد که در ۵ سال مورد بررسی ارزش صادراتی ان ۴۶.۵ درصد تنزل پیدا کرد. آمار نشان می دهد در این بازه زمانی ارزش  صادرات انواع بنزین در دنیا ۴۶.۳ درصد، انواع سوختهای تصفیه شده ۳۹.۹ درصد و  طلاهای خام یا فرآوری نشده ۳۵ درصد تنزل پیدا کرد.دلیل افت ارزش صادرات این کالاها را می توان کاهش قیمت جهانی  آن‌ها در بازه مورد مطالعه دانست زیرا آمارها از کاهش حجم صادرات این کالاها حکایت نمی کند.

بزرگترین کشورهای صادر کننده دنیا کدامند

حال که اصلی ترین کالاهای صادراتی را شناختیم، به دنبال یافتن پاسخ این سوال هستیم که کدامیک از کشورها بیشترین درآمد را از صادرات کالاهای خود کسب کرده اند.

در سال ۲۰۱۷ بزرگترین صادر کننده دنیا کشور چین بود که توانست از صادرات کالاهای تولیدی خود بالع بر ۲.۲۷۲ هزار میلیارد دلار درآمد کسب کند. درآمد صادراتی این کشور نسبت به سال ۲۰۱۳ میلادی ۲.۸ درصد رشد کرد. چین اقتصادی صادرات محور دارد و به دلیل حمایتهای دولتی ، دریافت سوبسید توسط واحدهای صنعتی و تولیدی و بهره گیری از نیروی کار زیاد و ارزان قیمت ، می تواند محصولاتی به بازار عرضه کند که از  نظر قیمتی قدرت رقابت بالایی در بازار دارند.  همچنین دولت  از طریق پایین نگه داشتن ارزش پول ملی در کشور چین و البته حفظ ان در سطح مشخصی برای بالغ بر ۱۰ سال توانسته است، از صادراتش حمایت کند. این سیاست برای کشوری که کالاهای مختلف صنعتی تولید می کند و زیر ساختهای توسعه یافته ای ندارد، سیاستی کارامد است ولی باید موقتی و برای دوره ای مشخص اجرا شود.

خلاصه چین با استفاده از تمامی این ابزارها توانست بالغ بر ۲.۲۷ هزار میلیارد دلار کالا به جهان صادر کند.

دومین کشور بزرگ صادر کننده در دنیا، ایالات متحده امریکا است که در سال قبل  ۱.۵۴۷ هزار میلیارد دلار از صادرات کالاهایش درآمد کسب کرد ولی نسبت به ۵ سال گذشته شاهد کاهش درآمد صادراتی خود بود.بالا گرفتن جنگ تجاری بین این دو کشور که بزرگترین صادر کنندگان دنیا هستند می تواند چالشهای زیادی را برای اقتصاد دنیا به همراه داشته باشد.

سومین کشور بزرگ صادر کننده در سال قبل کشور المان بود. این کشور توانست ۱.۴۵۰ هزار میلیارد دلار از فروش محصولاتش به بازار  جهانی درآمد کسب کند..درآمد صادراتی آلمان نسبت به پنج سال قبل تنها ۰.۱ درصد تنزل داشته است. کشورهای ژاپن ،هلند، کره جنوبی ، هنگ کنگ، فرانسه، ایتالیا و بریتانیا در این رده بندی جایگاه چهارم تا دهم را دارند  ولی بیشترین کاهش  درآمد صادراتی در میان این کشورها در بریتانیا مشاهده شده است . نرخ کاهش درآمد صادراتی بریتانیا در سال ۲۰۱۷ میلادی نسبت به سال ۲۰۱۳ میلادی برابر ۱۹ درصد اعلام شده است.اما اگر تمامی بیست کشور صادر کننده دنیا را در نظر بگیریم شاهد این مساله خواهیم بود که درآمد صادراتی کشور روسیه در سال ۲۰۱۷ میلادی نسبت به سال ۲۰۱۳ معادل ۳۱.۹ درصد تنزل یافته است و این کشور رکورد بالاترین نرخ کاهش صادرات را در میان بزرگترین صادر کنندگان دنیا از ان خود کرده است.روسیه پانزدهمین صادر کننده بزرگ دنیا است و درسال قبل از صادرات کالاهای خود ۳۵۹.۲ میلیارد دلار درآمد کسب کرد.

طبق این گزارش در میان بزرگترین صادر کنندگان دنیا بالاترین نرخ رشد صادرات در بازه پنج ساله منتهی به ۲۰۱۷ به کشورهای ویتنام، مکزیک، تایوان و تایلند اختصاص داشته است . درآمد صاراتی ویتنام در این بازه زمانی ۸۷.۴ درصد، درآمد مکزیک ۷.۸ درصد، درآمد تایوان ۴.۳ درصد ودرآمد تایلند ۳.۳ درصد بیشتر شد. کشورهای روسیه و بریتانیا و سوییس و بلژیک  و سنگاپور هم بیشترین نرخ کاهش درآمد صادراتی را تجربه کردند.