“آمریکا اعلام کرده است که علیه ما یک جنگ اقتصادی به راه انداخته است علاوه بر این آنها جنگ رسانه‌ای و سیاسی ایجاد کرده‌اند تا بر افکار عمومی ملت ما تاثیر بگذارند” این ها عباراتی است که معاون اول رئیس جمهور هفته پیش بیان کرده اند. همینجا باید اشاره شود که ریچارد نفیو در کتاب هنر تحریم ها به صراحت بیان کرده است هدف تحریم ها تحت الشعاع قرار دادن قاطعیت و عزم روان شناختی کشور تحریم شونده است و تحت تاثیر قرار دادن مبنا و پایه جسمی فیزیکی برای کاهش استقامت روان شناختی کشور هدف است .
در این میان و در یک چارچوب ادبیات سیاست گذاری باید عنوان شود که معاون اول رئیس جمهور ” جنگ رسانه ای امریکا علیه ایران ” را به عنوان یک دستور کار سیاستی دولت پذیرفته و اعلام کرده اند. اما سوال مهم این است که آیا راهکار سیاستی برای مواجهه با این موضوع نیز تدوین شده است ؟
آیا برای مقابله با رقیبی که در تدوین جنگ اقتصادی رسانه ای تبلیغاتی علیه ایران از جمعیت شناسی کشور و توجه به تفاوت فشارهای اقتصادی در جمعیت جوان و پیر تا توجه به تحریم مسافرتی که ازادی حرکت جمعیت شهری و دانشجویان را تحت تاثیر قرار می دهد تا عدم منع برخی واردات به منظور تحلیل ذخیره ارزی کشور ، را مد نظر قرار داشته است حداقل در حوزه رسانه ای تبلیغاتی یک آمادگی نسبی در کشور ایجاد شده است ؟
واقعیت این است همانگونه که رهبری نظام اخیرا عنوان کرده اند این جنگ رسانه ای بر فضای عمومی کشور تاثیر گذار بوده است .در این چارچوب با توجه به اینکه یکی از دغدغه های اقای جهانگیری جنگ رسانه ای آمریکا علیه ایران است نکات زیر شاید در این حوزه مفید باشد.
1- به نظر می رسد بسیار ضروری است دولت یک تحلیل دقیق ، صادقانه ، واقع بینانه و فراتر از کلیشه های موجود از وضعیت کشور ارائه دهد . این تحلیل باید مبتنی بر شناخت دقیق از دغدغه ها ، باورها و سوالات و ابهامات مردم باشد .
2- نتایج یک نظرسنجی ملی که اخیرا به سفارش وزرات تعاون کارورفاه اجتماعی توسط موسسه ایسپا انجام شده است نشان می دهد که بیش از 62 درصد مردم بر این نظر قایل هستند که ارتباط نزدیک تر وزرا و مسئولین با مردم بر آرامش فضای روانی جامعه تاثیر زیاد یا مثبتی دارد . نکته جالب توجه اینکه جامعه روستایی تاثیر این ارتباط را بیش از جامعه شهری ارزیابی کرده است. با این وصف مناسب است با پرهیز از گزاره های آمرانه ، توصیه گرایانه و کلی گرایانه ، دولتمردان حضور تحلیلی اقناعی و نه حضور خبری تبلیغاتی بین مردم داشته باشند.
3- باید در حوزه عمومی و رسانه ای از ایجاد فضای دولت علیه دولت پرهیز داشت. صدای واحدِ تحلیلی از دولت باید به گوش برسد. نتایج همان نظر سنجی نشان می دهد اکثریت پرسش شوندگان در پاسخ به این سوال که مسئول اصلی ایجاد یا تشدید موقعیت کنونی را کدام وزارتخانه یا وزیر می دانید اعلام کرده اند همه وزرای دولت را مسئول می دانند .
4- از سوی دیگر باید توجه داشت که با اقشار مختلف جامعه که گرایش های سیاسی متفاوت دارند و دارای علایق و ارزش های متفاوتی هستند باید به ادبیات متفاوت سخن گفت. راب ویلر استاد جامعه شناسی داشنگاه استانفورد در این خصوص عنوان می کند اگر می خواهیم گفت و گوهای سیاسی موفق داشته باشیم و نظر کسی را به موضوعی جلب کنیم باید آن موضوع را به ارزشهای اخلاقی بنیادی آن فرد یا گروه مرتبط کنیم.
5- نکته دیگر توجه به کاهش تاثیر گذاری گروهای مرجع و پایان یافتن دوران تریبون مرکزی در گفت و گو با جامعه است . دولت برای گفت و گو با مردم باید از قابلیت افراد تاثیر گذار بویژه تاثیرگذاران سیاستی ( policy influencer ) چه در سطح محلی چه در سطح ملی استفاده کند .
نکته آخر اینکه همه این موارد زمانی می تواند موثر باشد که مردم باور داشته باشند هزینه تحریم ها را مسئولین و مردم با هم تحمل می کنند و در تصمیماتی که برای مواجه با این شرایط گرفته می شود نظرات آنها نیز شنیده ، بررسی و توجه می شود. معاون اول رئیس جمهور در همین سخنان خود اشاره کرده اند که ” تحریم ها اثر زیادی داشته است ” . باید به راهکارها ، اقدامات و تصمیماتی اندیشید که این باور را در مردم پدید آورد که اثر تحریم ها را همه با هم تحمل می کنند .
*رئیس مرکز اطلاع رسانی وزرات رفاه
