حسين محمودي اصل/ استاد دانشگاه-
عامل روانی ناشی از بحث تحریم‌ها به عنوان عامل محرک بازار ارز است. برخی از عوامل تشدید کننده به راحتی قابل کنترل هستند و برخی به مسائل سیاسی و ساختار اقتصادی مربوط هستند. بی‌تردید اصلاح ساختارهای اقتصادی و کنترل ابرچالش‌ها برنامه طولانی مدت می‌طلبد. برای کوتاه مدت ارائه سیاست‌های ارزی کارشناسی شده و تدابیر کاهنده بار روانی نیاز است .در اینکه بسترتشدید کننده نوسانات نقدینگی ۱۶۰۰ هزار هزار میلیاردی بوده است، شکی نیست اما تا دوماه قبل نقدینگی عامل اصلی ایجاد بستر بوده اما اینک نقدینگی عامل التهاب در بازارها نیست چرا که با افزایش قیمت‌ها تا دوبرابر و بیشتر در بازارها، قدرت خرید و تاثیرگذاری ۱۶۰۰ هزار هزار میلیاردی به نصف کاهش یافته و فشارنقدینگی به شدت كم شده است وعامل موثر تحریک و هدایت نقدینگی است. بنابراين کنترل عامل تحریک و هدایت مناسب نقدینگی به بخش تولید و بازار بورس بسیار حیاتی است . افزایش نقدینگی همیشه بد نیست و اگر به اندازه افزایش آن یا بیشتر رشد تولید داشته باشیم، شاهد رونق نیز خواهیم بود. افزایش نقدینگی زمانی مضر است که مثل وضعیت حال حاضر کشور رشد نقدینگی سالانه ۲۶ درصد باشد و رشد تولید چهاردرصد. این یعنی تورم و کاهش تورم از طریق واردات یعنی فشار به بخش تولید. دلیل تفاوت رشد نقدینگی با رشد تولید به نظام بانکی و هدایت نامناسب تسهیلات بانکی، افزایش بهای تولید و کاهش بهره وری برمي‌گردد. نظارت بر نحوه ارائه تسهیلات و جلوگیری از دلال بازی تسهیلات، توجه عملی به حمایت از تولید داخلی و تدوین مکانیزم مدون مشاوره و بازاریابی برای بخش تولید می‌تواند این مشکلات را حل کند.نگاهی به عوامل چند روز اخیر نشان می‌دهد که کنترل برخی عوامل تحریک نقدینگی میسر است. حذف ارز مسافرتی غیررسمی اعلام شده و مکانیسم جدید مشخص نشده است؛ اول باید مکانیسم مورد نظر تدوین و آماده عملیات و بعد اعلام شود. واقعيت اين است كه کددهی در بازار ملتهب به نفع سوداگران تمام میشود. یادداشت یک روزنامه که درآن برای سال ۱۴۰۰دلار ۲۵هزار تومانی پیش‌بینی شده بود، موجب تشدید اين التهاب شد و در چنین شرایطی بازار با سال ۱۴۰۰ کاری ندارد و کد قیمتی ۲۵هزار را ملاک قرارداده و سوداگران روی آن عدد مانور می‌دهند . باید به همه رسانه‌ها در خصوص تحلیل و ارسال سیگنال کد قیمتی تذکر داد. نگارنده با ۳۰۰ مصاحبه و یادداشت در طول چند سال در حوزه ارز حتی از ذکر قیمت موجود در بازار آزاد نیز خودداری کرده تا کد قیمتی به بازارها ارسال نشود. در هفته‌های اخیرمصاحبه‌های نمایندگان و دولتمردان کد قیمتی به بازار نداده است. باید به همه مسئولان و رسانه‌ها در خصوص تحلیل و ارسال سیگنال کد قیمتی تذکر داد (پدافند غیر عامل ). از سوي ديگر ممنوعیت ثبت سفارش جدید و لغو ثبت سفارش‌های قبلی باعث ایجاد جو روانی شد و به همراه موضوع نبود ارز جهت تخصیص بر التهابات افزود؛با اینکه این کار در جهت بهبود مکانیسم و بازطراحی شیوه‌ها بوده است. شیوه نامه ها در ابتدا باید کارشناسی و همه‌جانبه باشد تا نیاز به بازنگری در کوتاه مدت نباشد. اطلاع‌رسانی مناسب و به‌موقع و استفاده از کلمات مناسب‌تر می‌تواند از ايجاد التهاب جلوگيري كند. ثبت نرخ ۸۸۰۰ تومانی در سامانه سنا(صرافان) که با ثبت آن دلار از تومان۹۳۰۰ به بالای ۱۰ هزار تومان جهش کرد و بر التهاب بازار افزود، ناشیانه، غیر ضروري و شاید در آستانه تغییر ريیس کل بانك مركزي تعمدی باشد. به دلیل تحقق کدهای قیمتی سوداگران و دشمنان، بی اعتمادی باعث شده است قشرهای دیگری از مردم نیز به این بازار ورود کنند. اگر مردم را بر حسب قدرت ریسک به ۶گروه تقسیم کنیم پس از گروه يك، گروه دو و سه در حال ورود و فشار به بازار هستند. ایجاد جو اطمینان و اعتماد و مقابله قاطع با سوداگران و حضور در فضای مجازی وتزریق آرامش موجبات کاهش التهابات را فراهم خواهد کرد. فرایند انتخاب و معارفه ريیس کل بانک مرکزی بسیار سریع و کوتاه بود و باعث خلل در فعلیت بانک مرکزی شد . این کار در شرایط التهاب باید در یک فرآیند يك ماهه صورت می‌گرفت تا برنامه‌های عملیاتی ريیس جدید و تغییرات و روند فعالیت‌ها دچار اختلال و خلأ نشود. ضروري است كه اين موضوع در تغییرات بعدی لحاظ شود. شایعه حضور همسر و فرزندان دکتر سیف در خارج از كشور و ملحق شدن ایشان به آن‌ها به تئوری فرار از وضعیت موجود رنگ تازه‌ای داد وبه التهابات افزود. حضور خانواده مدیران با پست‌های حساس در خارج از کشور به جهت حفظ منافع ملی باید کنترل شود و به موقع اطلاع رسانی لازم برای مقابله با شایعات صورت پذیرد. مبارزه با فرصت طلبان اقتصادی و سوداگران کمتر از ایستادگی در مقابل استکبار نیست. دیپلماسی فعال و عزتمندانه در جهت خنثی‌کردن تحریم‌ها و افزایش ارزش پول ملی کمر این فرصت طلبان را خواهد شکست، قبل از آنکه اینان کمر ملت را خمیده‌تر كنند .
