ساده نيست. رهايي از يك روال معمول و ايجاد تغييري عمده در شيوه زندگي مردم چند شهر و روستا ساده نيست. تغييرات بزرگ هر چند به سختي اما به مرور اتفاق مي‌افتند. حكايت كولبران آذربايجان غربي و كردستان هم همين است. مرز بسته شده، شغلي كه سال‌هاست با آن خو گرفته‌اند و با تمام خطرات و سختي‌هايش زندگي كرده‌اند، حالا ديگر نيست. پرتگاه به پرتگاه پيش رفته‌اند، بار سنگين قاچاق و ناامني را به جان خريده‌اند، اما حالا همان خطرات و همان ناامني‌ها و همان بار سنگين از دوش‌شان برداشته شده، اما باري سنگين‌تر را به دوش مي‌كشند؛ بار سنگين بيكاري. روستاهاي اطراف سردشت پر است از كولبران بيكاري كه دور هم حلقه زده‌اند و تسبيح كُردي مي‌چرخانند و چاره مي‌جويند براي روزهاي نيامده. پيش از اين از رنج كولبران بعد از بسته شدن مرز نوشتيم. از ظرفيت‌هاي غني اكوتوريسم در سردشت گفتيم، از «آبشار شلماش» تا «كاني گروان» و دشت‌هاي پر شقايق سردشت تصاويري رسم كرديم و اين موضوع طرح شد كه آيا كولبري مي‌تواند پيش روي گردشگري رنگ ببازد و آيا گردشگران مي‌توانند گرهي كه بستن مرز به زندگي مرزنشينان انداخته را باز كنند يا نه؟ بسياري زيرساخت‌هاي ضعيف منطقه را نشان‌مان دادند و گفتند با كدام جاده و راه گردشگر مي‌رسد به دشت‌هاي بكر؟ ديگراني از ظرفيت‌هاي بومي و محلي گفتند و نبود اقامتگاه‌هاي بومگردي، برخي اشاره به زمينه‌سازي براي سرمايه‌گذاري در منطقه كردند و عده‌اي نشاني دل مردم منطقه را دادند و گفتند از كجا كه اين مردم با حضور گردشگران و آسيب‌هاي ناگزير آن كنار بيايند؟ تكليف محيط زيستي كه گردشگران بي‌ملاحظه با آن برخورد مي‌كنند چه مي‌شود؟ عده‌اي هم اما اميدوارمان كردند به اينكه مي‌شود با گردشگري وابستگي مرزنشينان به مرز را كاهش داد، مي‌شود محصولات روستايي را تبديل به منبع درآمدي براي مردم منطقه كرد، صنايع دستي منطقه اگر احيا شوند زنان ديگر دل‌آشوبه مردان به‌كوه‌رفته‌شان را نخواهند داشت و مردان اگر به جاي اينكه باري به دوش بگيرند و به كوه و كمر بزنند و دلهره را چاشني قدم‌هاشان كنند، مي‌توانند دست گردشگري را بگيرند و از پوشش گياهي و آيين‌ها و رسومات منطقه برايش بگويند.
هرچه هست، آسان نيست. تغييري با اين وسعت در منطقه‌اي كه كولبري شغل اصلي مردمانش شده، آسان نيست. اما اگر آنها كه بايد، به ميدان عمل بيايند. اگر مرهمي به زخم جاده‌هايي كه هنوز رد جنگ بر تن‌شان هست، بنشيند. اگر سرمايه‌گذاران اعتماد كنند و مديران زمينه‌سازي، امكان‌پذير است. اگر نهادهاي فعال مردمي در حوزه گردشگري فعال شوند، بومي‌ها بلد شوند چطور مي‌شود به شكلي پايدار گردشگري را در منطقه رونق داد، اگر متخصصين علم‌شان را با عمل مديران گره بزنند، آسان نيست، اما ممكن است.
گردشگري به جاي كولبري
جليل جباري، مديركل ميراث فرهنگي آذربايجان غربي در گفت‌وگو با «اعتماد» در خصوص اقداماتي كه سازمان ميراث فرهنگي در منطقه سردشت انجام داده مي‌گويد: «در منطقه سردشت دو منطقه نمونه گردشگري وجود دارد: «كاني گراوان» و «آبشار شلماش» كه بسيار مورد توجه گردشگران قرار دارد. در زمينه توسعه زيرساخت‌ها در اين مناطق هم اقداماتي انجام شده است. از جمله اينكه جاده دسترسي به گراوان زيرسازي شده و بخشي از آن آسفالت شده و بخش ديگر در سال جاري آماده خواهد شد. در آبشار شلماش كه مهم‌ترين جاذبه سردشت به شمار مي‌آيد حدود ٣ ميليارد تومان براي ساخت راه دسترسي به آبشار و روشنايي و ايجاد سرويس‌هاي بهداشتي، پله‌هاي دسترسي به آبشار و حفاظ‌هايي كه در كنار مسير بازديد از آبشار تعبيه شده، هزينه شده است. بخشي از پروژه هم به پيمانكار واگذار شده است.»
جباري در خصوص امكانات اقامتي در اين شهرستان مي‌گويد: «متاسفانه فقط دو واحد اقامتي در حد هتل آپارتمان در سردشت فعال است. اما از تجهيز و راه‌اندازي اقامتگاه‌هاي بومگردي در سردشت به خوبي استقبال شده است و دو اقامتگاه مجوز بهره‌برداري گرفته‌اند و چند متقاضي تاسيس اقامتگاه در روستاهاي اطراف سردشت تقاضاي خود را ارايه داده‌اند و موافقت‌هاي اصولي با درخواست‌شان صورت گرفته است.»
مديركل ميراث فرهنگي آذربايجان غربي در خصوص مهم‌ترين طرح ميراث فرهنگي در سردشت مي‌گويد: «موضوع احداث موزه صلح سردشت، از مهم‌ترين اقدامات اداره كل ميراث فرهنگي است كه در دست اقدام است. محل آن تامين و پروژه آن مصوب شده است. طراحي اوليه انجام و در مرحله واگذاري به پيمانكار است. اگر اعتبارات مورد نياز تامين شود، در دوسال آينده پروژه مورد بهره‌برداري قرار خواهد گرفت. از نهادهاي مربوطه پيگير موضوع زيرساخت‌هاي جاده‌اي و مسيرهاي روستايي هستيم. مذاكراتي هم با اداره كل راه و شهرسازي صورت گرفته و اطلاعات مربوط به مسيرهاي منتهي به جاذبه‌هاي گردشگري را در اختيار اين اداره كل قرار داده‌ايم تا اجرايي كنند.»
جباري در پاسخ به اين سوال كه آيا گردشگري مي‌تواند در منطقه سردشت جايگزين كولبري شود؟ مي‌گويد: «به‌طور قطع مي‌تواند، با توجه به جاذبه‌هاي طبيعي كه شهرستان و طبيعت بكري كه در اين منطقه وجود دارد و از سويي سد سردشت كه اخيرا به بهره‌برداري رسيده و فرصت خوبي براي گردشگران فراهم شده كه بتوانند از اين محيط استفاده كنند، ظرفيت‌هاي خوبي در منطقه براي توسعه گردشگري وجود دارد. ضمن اينكه زمينه براي سرمايه‌گذاري در حوزه‌هاي مرتبط با گردشگري هم فراهم است. گردشگري مي‌تواند بخشي از اقتصاد سردشت را فعال كند و جايگزين فعاليت‌هاي اقتصادي فعلي در سردشت شود، اما دستيابي به اين مهم نياز به اعطاي تسهيلات و حمايت و همكاري ساير ارگان‌ها و دستگاه‌ها دارد تا سرمايه‌گذاران حوزه گردشگري ترغيب شوند در اين منطقه سرمايه‌گذاري كنند.»
