گفت و گو با محمد مهدی بهکیش اقتصاددان| دو روز پیش در حاشیه سومین نشست مبارزه با فساد که در اتاق تهران برگزار شد با محمد مهدی بهکیش اقتصاددان درباره لایحه بودجه سال 1397 که از سوی دولت به مجلس ارائه شده است گفت‌وگو کردیم. او که یکی از سخنرانان نشست مبارزه با فساد بود با اشاره به ضرورت رقابتی‌تر شدن اقتصاد کشور گفت: لایحه بودجه سال آینده زمینه های لازم برای ایجاد رقابت در اقتصاد ایران را به وجود نیاورده است.
ارزیابی و نظر شما نسبت به لایحه بودجه سال 1397 که از سوی دولت به مجلس ارائه شده است، چیست؟
مهم ترین مسئله این هست که اقتصاد ایران باید به سمت رقابتی‌تر شدن برود. منافعی که رقابتی‌تر شدن در اقتصاد خواهد داشت، هزاران خواهد بود و یکی از منافع جنبی که شاید مهم‌تر از خودش باشد مبارزه با فساد است، وقتی رقابت در اقتصاد ایجاد شود، فساد کاهش پیدا می کند؛ نه اینکه کلا از بین ببرد ولی فساد به صورت جدی کاهش پیدا می کند. البته رقابتی شدن هم پیش نیازها و عواملی دارد از جمله واقعی شدن نرخ ارز، قیمت کالاهای مختلف به خصوص کالاهای حوزه انرژی است و…
در لایحه بودجه به این رقابتی تر شدن اقتصاد، توجه شده است؟
نه، در لایحه بودجه دوباره دو نرخی بودن قیمت ارز را یا حداقل دو نرخی بودن ارز را می بینیم که پابرجا باقی مانده و تک نرخی و واقعی سازی نرخ ارز دیده نشده و سوال این است که چرا به قول های داده شده، عمل نمی شود؟ و چرا ارز تک نرخی نمی شود؟ چرا اقدامی برای حذف زمینه فساد انجام نمی‌دهند؟ از طرف دیگر به تعرفه‌ها نگاهی بیندازید؛ چرا در دنیایی که تعرفه در همه جا دو یا سه درصد است دولت تعرفه را می برد روی 150 درصد که با چیزهای جنبی غیرتعرفه ای آن بالای 200 درصد می شود، تازه اعلام می کنیم که می‌خواهیم عضو سازمان تجارت جهانی هم بشویم. به اعتقاد من با این تصمیم‌گیری‌ها در واقع دولت خودش زمینه ایجاد فساد را بیشتر می کند. بنابراین من تصور می کنم با توجه به همین دو، سه نمونه ای که مثال زدم حداقل از این جهت بودجه به سمت اصلاح ساختار حرکت نمی کند. علاوه بر این خود آقای رئیس جمهور اعلام کردند که بودجه انقباضی است، اما سوال من این هست که چرا اصلا باید انقباضی باشد؟ چرا درآمد نفت در بودجه امسال 10 درصد کمتر از بودجه سال گذشته دیده شده است؟ علت این چیست؟ آیا قیمت قرار است کاهش پیدا کند؟ آیا مقدار صادرات قرار است کاهش پیدا کند که ما خبر نداریم؟
رئیس جمهور در جلسه ارائه بودجه یکی از ویژگی های مهم و بزرگ لایحه امسال را اشتغالزایی اعلام کردند و گفتند که اجرای لایحه می‌تواند بخشی از مشکل بیکاری را در کشور حل کند؛ نظر شما در این رابطه چیست؟
بله درست است رئیس جمهور از اشتغالزایی فراگیر صحبت کردند ولی سوال این است چگونه دولت می تواند اشتغالزایی فراگیر را به نتیجه برساند زمانی که سرمایه گذاری در این کشور نمی تواند صورت گیرد، آن چه عملا در بودجه های عمرانی هزینه می شود تنها در حد نگهداری سرمایه هایی است که داریم، هیچ سرمایه گذاری جدیدی صورت نگرفته و امسال هم نخواهد گرفت؛ طرح های نیمه تمام به جای خودشان باقی است و به صورت کلی هم باید بگویم بودجه ای که در لایحه تدوین کرده اند، همه اش تحقق پیدا نخواهد کرد و این را می توان از همین حالا براساس تجربه سال های گذشته گفت.به این ترتیب بودجه عملیاتی نیست. زمانی که نه بخش خصوصی تشویق به سرمایه گذاری می شود و نه دولت منابعی در اختیار دارد، سوال این است که چگونه قرار است، اشتغال فراگیر رخ دهد؟ از طرف دیگر هم که می بینیم صادرات کالا و خدمات غیرنفتی هرسال در حال کاهش است و در این شرایط شغل جدید که ایجاد نمی‌شود هیچ ما شاهد رشد بیکاری هم متاسفانه خواهیم بود و چالش مهاجرت جوانان و نخبگان از کشور بیشتر می‌شود.
منبع: پایگاه خبری اتاق ایران