کنفرانس بین‌المللی تامین مالی با رویکرد علمی برای رویارویی با مسائل اقتصادی با حضور صاحب‌نظران بازار سرمایه کشور و برخی از مدیران کسب‌و‌کار‌‌های بزرگ برگزار شد. در این جلسه از چرایی حرکت شرکت‌های بزرگ به سمت بورس و رشد قابل توجه بازیگران سهامی طی سال‌های اخیر در ایران و خلأهای دسترسی سرمایه‌گذاران خارجی به دیتای اطلاعاتی بازار سرمایه کشور مورد بررسی قرار گرفت.
در ابتدای این کنفرانس، حسین عبده تبریزی عضو سابق شورای عالی بورس عنوان کرد: خیلی از شرکت‌ها همزمان با اینکه متوجه ریسک پولشویی و مالیات شدند گرایش پیدا کردند که سهامی عام شوند. این شرکت‌ها عمدتا با هدف تامین مالی عملیات خود علاقه مند به حضور در بازار سهام کشور هستند و این تصمیم در حقیقت فرصتی برای بازار سرمایه کشور است که درصد بالاتری از کل بازار بدهی را شامل شود. متوسط سن اغلب فعالان در بازار سهام ایران در محدوده سنین جوانی قرار دارد که از متوسط سن سایر فعالان حرفه‌ای در سایر بازارهای مالی کمتر است. با اینکه جوان بودن مزیت است اما کافی نیست چرا که بازار سرمایه به دانش نیاز دارد. فارغ التحصیلان در رشته‌های نامرتبط که ورود بازار سرمایه ورود پیدا کردند باید آموزش‌های لازم را در این زمینه پشت سر بگذارند. فارغ‌التحصیلان از دانشگاه‌‌های معتبر نیز باید در دوره‌های حرفه‌ای مالی شرکت کنند. وی افزود: هدف سمینار‌های مالی نیز هدایت جوانان به سمت این گونه آموزش‌ها است. بنابراین برای توسعه بیشتر بازار سرمایه در زمینه تامین مالی باید با جوانان کار کرد و به آنها آموزش داد. بازار سرمایه در بیست سال گذشته با وجود تحریم‌ها و محدودیت‌ها پیشرفت ویژه‌ای داشته است. در دو سال اخیر حضور گسترده مردم در بازار سرمایه موجب افزایش ضریب نفوذ بازار شد، هرچند که حضور انبوه مردم در بازار دشواری‌ها و کاستی‌هایی نیز به همراه داشت. بورس در زمینه تامین مالی دستاوردهای خوبی داشته است، به‌طور مثال بازار بدهی بسیار گسترش پیدا کرده است. عبده خاطرنشان کرد: مشکلات نظام بانکی در سال‌های اخیر شرکت‌ها را برای تامین مالی به سمت بازار سرمایه سوق داده است. نظام بانکی به دلیل قرار گرفتن در تنگنای مالی و مشکلات نتوانست شرکت‌ها را تامین مالی کند. بر همین اساس شرکت‌های بزرگ به سمت بازار سرمایه حرکت کردند و در این بازار فعال شدند چرا که نسبت به سال‌های گذشته نظام مالیاتی سختگیرتری داشتیم.
رشد ۴۰ میلیون نفری بازیگران سهامی
محمد علی دهقان دهنوی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار نیز در این کنفرانس به ایراد سخنرانی پرداخت و گفت: در حال حاضر بازار سرمایه در حال تاریخ‌سازی است. سال گذشته این بازار حدود ۱۰ میلیون بازیگر داشت و اکنون بیش از ۵۰ میلیون نفر بازیگر برخوردار است. این در حالی است که در سال گذشته ارزش تجارت روزانه این بازار حدود ۳۰۰ میلیون دلار بود، در سال جاری این میزان به حدود یک میلیارد دلار افزایش یافته است. بازار سرمایه ایران در حال حاضر به‌عنوان قدرتی است که در سطح ملی و بین‌المللی باید شناخته شود و سازمان بورس به‌عنوان میزبان هر کاری را که برای بین‌المللی شدن این بازار نیاز است، انجام خواهد داد.
وی ادامه داد: ایران به‌عنوان عضو آیسکو بخشی از بدنه اصلی تصمیم‌گیری است و با رعایت استانداردهای نظارتی بین‌المللی، در شکل‌گیری بازاری شفاف و مقاوم در برابر خطرات گام برمی‌دارد. سازمان بورس در راستای تعمیق و توسعه همکاری‌های سازنده با کشورهایی نظیر آلمان، یونان، عمان و هند در زمینه رگولاتوری گام‌هایی رو به جلو برداشته است. عضویت در IFC نشان از همکاری در زمینه رگولاتوری دارد. این در حالی است که همکاری‌ها با OIC نمونه‌ای دیگر از از این دست اقدامات به‌شمار می‌رود. شانس نخست موفقیت در بازار سرمایه از آن سرمایه‌گذارانی است که علاوه بر اینکه صبوری پیشه می‌کنند، دید بلندمدت‌تری هم نسبت به این بازار دارند.
اهمیت اطلاعات برای سرمایه‌گذاران
جوزف لوفکین، مدیر عامل و موسس سبدگردانی جکسیم از دیگر سخنرانان کنفرانس بین‌المللی تامین مالی بود. وی عنوان کرد: ایران به‌عنوان بازاری نوظهور در بین سرمایه‌گذاران شناخته می‌شود. حاکمیت شرکتی و دیتا نیز از موضوعات مهمی است که مورد توجه قرار می‌گیرد و این ۲ موضوع در حوزه سرمایه‌گذاران نهادی، ارتباط بسیار نزدیکی با یکدیگر دارند. یکی از مشکلات سرمایه‌گذاران خارجی عدم دسترسی به وب‌سایت بورس ایران است که این مشکل یک محدودیت بزرگی است که باعث می‌شود سرمایه‌گذاران به سمت سایر بازار‌ها حرکت کنند. دیتای اطلاعاتی و به‌طور کلی پلت فرم TSE در بورس تهران بسیار دقیق است و حائز اهمیت بودن دیتا نیز می‌تواند به‌دلیل تسهیل در ورود سرمایه‌گذاران دنیا به این بازار در نظر گرفته شود. وی اظهار امیدواری کرد: بورس تهران، فرابورس و بورس کالا می‌تواند فرصت‌های بیشتری را برای مردم فراهم کنند و در راستای کسب عایدی و ثروت بیشتر نیز گام بردارند. امارات متحده عربی و قزاقستان دو کشوری هستند که می‌توانند در حوزه حاکمیت شرکتی ایده دهند. درخصوص شاخص‌ها نیز باید گفت که شاخص‌ها فقط آمار و ارقام نیستند. به‌عنوان مثال شاخص تولید برای سرمایه‌گذاران بسیار مهم ارزیابی می‌شود؛ چراکه منجر به تولید محصول قابل سرمایه‌گذاری می‌شود. بنابراین در صورتی که شاخصی وجود نداشته باشد یا دسترسی به ارقام شاخص‌ها برای سرمایه‌گذاران ممکن نباشد، یقینا این بازار از رادار سرمایه‌گذاری خارج خواهد شد.
موقعیت تاریخی بازار سرمایه ایران
بهادر بیژنی، مشاور رئیس سازمان در امور بین‌الملل و سرمایه‌گذاری خارجی نیز در کنفرانس بین‌المللی تامین مالی سخن گفت. وی با اشاره به گام‌های مثبت ایران در تامین مالی از بازار سرمایه طی سال‌های اخیر عنوان کرد: سازمان بورس به‌عنوان تنها نهاد رگولاتوری برنامه‌هایی در راستای توسعه این مهم برای آینده دارد. در سال ۲۰۲۰ سازمان بورس تشکیل سرمایه در اوراق بدهی و سهام را با هدف حمایت و تامین امنیت سرمایه‌گذاران تسهیل کرد. در همین حال تکنولوژی‌های جدید هم به سرعت در بازار سرمایه شکل گرفت و توسعه پیدا کرد.بیژنی ادامه داد: سازمان بورس به‌عنوان نهاد قانون‌گذار همگام با پیشرفت تکنولوژی به خصوص در زمینه فین تک‌ها گام برمی‌دارد و به هیچ عنوان نگاهی جانب‌گرایانه به چنین موضوعی نخواهد داشت. بورس انرژی و بورس کالا فرصت‌های مغتنمی برای توسعه دارند که باید مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار بگیرد. در عین حال بورس تهران و فرابورس از شرایط مطلوبی برخوردار هستند. اکنون نیز بازار سرمایه در نقطه‌ای قرار دارد که در طول تاریخ هیچ‌گاه به چنین موقعیتی دست پیدا نکرده است. پشتیبانی از سرمایه‌گذاران و ایجاد بازاری منظم و شفاف در اولویت سیاست‌های کاری سازمان بورس قرار دارد که شورای عالی بورس هم در این زمینه گام‌های رو به جلویی برداشته است.
نفوذ پلت‌فرم‌های آنلاین سرمایه‌گذاری
سعید اسلامی‌بیدگلی دبیر کل کانون نهاد‌های سرمایه‌گذاری ایران نیز در این خصوص گفت: جهان در سال ۲۰۲۰ تجربه‌ای جدید در حوزه کسب‌و‌کارها با بروز کووید-۱۹ کسب کرد. تغییرات شدید کسب‌و‌کار بر اثر همه‌گیری بیماری کرونا باعث درس آموخته‌های جدیدی شد و بازارهای جهانی نیز با تلاطم بسیار زیادی همراه شدند. منفی شدن قیمت نفت نیز یکی دیگر از اثرات پاندمی در بازارهای جهانی محسوب می‌شود. تغییرات در کسب‌و‌کار و به‌طور کلی وضعیت اقتصادی به ویژه در کشورهایی که درآمد ناشی از صنعت توریسم داشتند منجر به توسعه جدی پلت‌فرم‌های آنلاین سرمایه‌گذاری شد. بر این اساس نفوذ سرمایه‌گذاری آنلاین در بسیاری از بازار‌ها از جمله ایران توسعه پیدا کرد.
بانک‌محوری یا بازارمحوری؟
محمدمهدی مومن‌زاده، کارشناس بازار سرمایه نیز تاکید کرد: منظور از تامین مالی مطلوب، به کارگیری نهاد‌ها و ابزار‌های مالی برای هدایت سرمایه‌ها و پس‌انداز‌ها به سمت شرکت‌های متقاضی منابع مالی است. حرکت از بانک‌محوری به سمت بازارمحوری، گزاره‌ای است که مورد توجه برخی از فعالان مالی قرار دارد که به اعتقاد بنده این مهم درست نیست، چراکه هیچ گاه گفته نشده است نظام تامین مالی در صورتی که بازارمحور باشد با مطلوبیت بیشتری همراه خواهیم شد.
