وضعیت ذخایر و منابع آبی کشور آنقدر وخیم است که گفته میشود حتی بارندگیهای ابتدای سال جاری که باعث احیای بسیاری از تالابها و پر شدن مخازن سدهای کشور شد هم مرهمی بر این زخم نشد. برداشت بیش از حد از منابع آب زیرزمینی طی سالهای گذشته به قدری بوده که باعث فرونشست دشتهای مختلف و ایجاد فروچالهها شده، تبعاتی که کارشناسان آن را به مرگ زمین تعبیر میکنند.
به گزارش رتبه آنلاین از ایسنا، اعداد و ارقام درباره وضعیت آبی کشور به مرحله هشدار رسیده و حاکی از آن است که بیش از ۱۳۰ میلیارد مترمکعب از منابع آب زیرزمینی کشور از بین رفته است. این درحالی است که همچنان برداشت برنامهریزی نشده از منابع آبی کشور ادامه دارد و سالانه حدود شش میلیارد مترمکعب از ذخائر استراتژیک آبی کشور برداشت میشود. از ۱۳۰ میلیارد مترمکعبی مذکور ۶۰ درصد در ۱۵ سال پیش و بیش از ۹۰ درصد در ۲۵ سال گذشته برداشت شده است.
برداشت از این ذخایر درحالی ادامه دارد که بیش از ۸۵ درصد ایران در منطقه خشک و نیمهخشک قرار دارد و برای چنین اقلیمی باید از آب قابل برنامهریزی، یعنی میزان آبی که میتوان از منابع آب زیرزمینی برداشت کرد، استفاده کنیم. استراتژیای که ظاهرا در هیچ نقطه ایران رعایت نمیشود و میتوان گفت در ایران تعادل بین منابع آبی و میزان مصرف آب وجود ندارد.
طبق آمارهای اعلامی از سوی وزارت نیرو و سازمانهای زیرمجموعه، متوسط افت سالانه آبخوانهای کشور حدود ۵۵ سانتیمتر و متوسط افت تجمعی ۵۰ سالانه آبخوانهای کشور ۲۵ متر است. از سوی دیگر ایران از نظر تجمعی در خشکسالی قرار گرفته و بارشهای امسال خشکسالی را در ۸۰ درصد کشور جبران نکرده است. رژیم بارش طوری در ایران تغییر یافته است که نمیتواند منابع زیرزمینی کشور را تغذیه کند. برف تبدیل به باران شده و به جای زمستان در بهار بارش رخ میدهد.
از سوی دیگر، تعداد روزهای تر زیادتر شده اما این باران تاثیری در منابع آبی ندارد. البته اثرات تغییر اقلیم در نقاط مختلف کشور متفاوت است. پیشبینی شده است تا سال ۲۰۵۰ میزان منابع آب قابل بهرهبرداری در مناطق خشک که ایران در آن واقع شده است، بین ۱۰ تا ۳۰ درصد کاهش خواهد داشت همچنین برای حوزه خلیج فارس افزایش بارشهای تابستانه و کاهش بارشهای زمستانه تا ۳۰ درصد پیشبینی شده که اثر زیادی روی منابع آب ایران گذاشته است.
آمارها حاکی است که سالانه ۵.۵ میلیارد متر مکعب از مخازن آب زیرزمینی کشور کسر میشود و اکنون کسری تجمعی سفرههای زیرزمینی به ۱۳۴ میلیارد مترمکعب رسیده و این در حالی است که هر سال کمتر از ۱۰۰ میلیارد متر مکعب آب تجدیدپذیر داریم.