یارانه پنهان اصطلاحی است که به یارانه پرداختی توسط دولت بر کالاهای عمومی اطلاق می‌شود؛ یک اقتصاددان با بیان اینکه اقشار ثروتمند ۱۱ برابر بیشتر از اقشار ضعیف‌تر از این یارانه‌ها استفاده می‌کنند گفت که «پرداخت این نوع یارانه باعث اختلاف قیمت انرژی در داخل و خارج از کشور شده که همین مساله باعث قاچاق سالیانه ۱۰ تا ۱۵ میلیون لیتر بنزین می‌شود که در سال چیزی حدود ۶۰ تا ۸۰ میلیارد دلار هزینه روی دست دولت می‌گذارد».
به گزارش رتبه آنلاین از ایسنا، به اعتقاد بسیاری از اقتصاددانان پرداخت یارانه‌های مستقیم بسیار هزینه‌بردارتر از پرداخت نقدی آن است. در چنین شرایطی که دولت روی یک کالا یارانه حمایتی پرداخت می‌کند فضا برای انواع سوءاستفاده‌ها از اختلاف قیمت‌ها باز می‌شود. یک نمونه قابل توجه از این اقلام حامل‌های انرژی هستند که در این شرایط اتلاف منابع زیادی را به باعث می‌شوند.
درباره همین مسائل و تبعات یارانه‌های پنهان، حامد پاک طینت – دبیر مجمع فعالان اقتصادی – در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: دولت سالانه ۴۲ هزار میلیارد تومان یارانه پرداخت می‌کند که این تنها مربوط به یارانه‌های نقدی است. دولت یارانه‌های پنهان زیادی هم هزینه می‌کند که نقدی نیستند و هیچ مقصد اجتماعی یا طبقاتی خاصی هم ندارند.
انرژی، مهمترین قلم یارانه‌ای دولت
این اقتصاددان با بیان اینکه یارانه حامل‌های انرژی مهمترین یارانه‌ای است که توسط دولت پرداخت می‌شود، اظهار کرد: پرداخت این یارانه باعث اختلاف قیمت انرژی در داخل و خارج از کشور می‌شود که همین مساله باعث قاچاق سالانه ۱۰ تا ۱۵ میلیون لیتر بنزین می‌شود که در سال چیزی حدود ۶۰ تا ۸۰ میلیارد دلار هزینه روی دست دولت می‌گذارد.
او با بیان اینکه دولت در اجرای پروژه‌های عمرانی ناتوان است، ادامه داد: دولت حدود ۸۰ هزار میلیارد تومان به پیمانکاران و نیروهایشان بدهی دارد. این در حالی است که دولت در تأمین منابع بودجه خود هم مشکل دارد و بعید است بتواند تمرکز بیشتری روی منابع عمرانی بگذارد.
پاک طینت اتخاذ سازوکارهای سهمیه‌بندی بنزین را در این شرایط راهگشا دانست و گفت: با این شیوه اگر دولت بتواند واردات بنزین را صفر کند در سال چیزی حدود ۳.۵ میلیارد دلار صرفه‌جویی می‌کند که این می‌تواند حتی روی قیمت ارز هم مؤثر باشد.
ثروتمندان ۱۱ برابر بیشتر از ضعفا یارانه مصرف می‌کنند!
دبیر مجمع فعالان اقتصادی در ادامه به نحوه توزیع یارانه‌ها هم انتقاد کرد و گفت: در شرایط فعلی دهک‌های پردرآمد با تعداد خودروهای بیشتر، محل سکونت و کار بزرگ‌تر و سبک زندگی پرمصرف‌تر انرژی بیشتری را مصرف می‌کنند. به طور کلی می‌توان گفت که با این شرایط اقشار ثروتمند ۱۱ برابر بیشتر از اقشار ضعیف‌تر یارانه مصرف می‌کنند.
او در ادامه با تاکید بر اینکه نمی‌توان یک‌شبه مساله یارنه‌های پنهان را حل کرد، ادامه داد: با توجه به درآمد پایین مردم در این شرایط چنین اقدامی تقریباً غیرممکن است؛ اما به هر حال باید از یک جایی شروع کرد.
پاک‌طینت در پایان با بیان اینکه یکسری از مشکلات اقتصادی سال‌ها حل نشده باقی مانده است، درباره چالش‌های روز اقتصاد ایران هم اظهار کرد: ما به جای حل مشکلات از آنها فرار کردیم و حالا آنها تبدیل به ابر چالش شده‌اند. در حال حاضر چند ابر چالش جدی در حوزه‌های بانکی، صندوق‌های بازنشستگی و همچنین مسائل مربوط به بیکاری داریم.
بی هدفی طرح «هدفمندی یارانه‌ها»
به گزارش ایسنا، گازوئیل، بنزین، برق و گاز مصرفی از عمده‌ترین اقلام یارانه‌ای کشور هستند که دولت سالانه مبلغ زیادی را بابت آنها هزینه می‌کند. گذشته از اینکه اقشار ثروتمند جامعه از این اقلام به اندازه بیشتری بهره‌مند هستند اما اگر قرار بر حذف یارانه این اقلام باشد قبل از هر چیز باید درآمد مردم به صورت هدفمند افزایش پیدا کند.
حذف یارانه سوخت قبل از این یک بار در دولت دهم انجام شد؛ علی‌رغم عنوان گزاف “هدفمندی یارانه‌ها” که بر روی حذف یارانه حامل‌های انرژی گذاشته شد اما این طرح به هیچ وجه هدفمند نبود چرا که دولت یارانه سوخت را حذف کرد و آن را به صورت کاملاً بی‌هدف به همه اقشار مردم پرداخت کرد.
علی‌رغم همه انتقادها به بی هدفی طرح هدفمندی یارانه‌ها اما این سازوکار در دوران دولت‌های یازدهم و دوازدهم هیچ تغییری نکرده است و ثروتمندان کماکان به اندازه فقرا یارانه نقدی دریافت می‌کنند.
