شرکت تولیدی “حوله بافی ملی ایران” که در آغاز دهه 50 در تنکابن تاسیس شده بود و تا سال 1392 فعالیت داشت، پس از تخریب 100 درصدی در پی بارش برف سنگین همان سال، برای همیشه تعطیل و تجهیزات آن زیر آوار برف نابود شد و دیگر رمقی برای راه اندازی مجدد نداشت.

بازدید از کارخانه و دیدن صحنه‌های تکان دهندۀ ویرانی و آوار موجود که روی تمام دستگاه‌های خط تولید همچنان باقی است، دیدن حوله‌های پوسیده و خراب شده که در دستگاه‌ها باقی مانده‌اند و نیز کلاف‌های متعدد نخ که روی زمین ریخته شده و علاوه بر آن سقفی که فرو ریخته، تاسف ‎بار و اندوهناک است.

شهرستان تنکابن با توجه به قدمت، وسعت و اهمیتش در گذشته و نیز موقعیت و شرایط ویژه‌ای که به عنوان یک مرکز تجاری و بازرگانی در منطقه شمال داشت، خاستگاه ایجاد و ساخت مراکز مختلف اقتصادی، تجاری و نیز کارخانجات و صنایع تولیدی متعددی بود که تقریباً تمام این صنایع و مراکز تولیدی امروز به دلیل حمایت نشدن مورد نیاز از بین رفته و اثری از آنان باقی نمانده است که از این میان می توان به بارزترین آنها یعنی شرکت “خزرخز” اشاره کرد که آوازه‌ صادرات آن در کشور پیچیده بود.

اما شاید یکی از مهجورترین و مظلوم ‎ ترین کارخانجات تولیدی شهرستان تنکابن که هرگز به اندازه نام و اعتبار و جایگاهش شناخته و مورد توجه قرار نگرفت، شرکت تولیدی «حوله بافی ملی ایران» بود که سال‌ها به عنوان اولین و تنها کارخانه حوله بافی در شمال کشور محسوب می‌شد.

این کارخانه در آغاز دهه 50 ایجاد شد و ابتدا با 6 دستگاه مکانیکی آلمانی آغاز به تولید حوله نخی کرد که بعدها با اضافه شدن 11 دستگاه روسی به مجموعه ماشین ‎ آلات آن، تبدیل به یکی از مهم‌ترین و بزرگترین تولیدکنندگان حوله در کشور شد و محصولات خود را با توجه به کیفیت مطلوب حتی به خارج از کشور نیز صادر و عرضه می‌کرد.

این کارخانه که در مساحتی به وسعت 5000 مترمربع احداث و به بهره برداری رسید یکی از بزرگترین مجموعه‌های تولیدی شمال کشور محسوب می‌شد که توانسته بود با اشتغالزایی و تولید کالای باکیفیت ایرانی سال‌ها پیش شعار امسال را عملیاتی کند، اما امروز این کارخانه به صورت 100 درصد تخریب شده و این فرصت بزرگ برای کشور و مازندران از دست رفت.

کمال جمشیدی زنجانی، رئیس هیئت مدیره حوله بافی ملی ایران در گفت‌وگو با ایسنا ضمن توضیح در مورد فعالیت این کارخانۀ بزرگ تولید حوله در کشور، گفت: این شرکت در سال‌های پیش از انقلاب با ظرفیت تولید سالانه 4 تن حوله نخی باکیفیت در سال، برای 40 نفر ایجاد شغل می‌کرد و بزرگترین و معروف‌ترین کارخانه حوله بافی در شمال کشور، از گرگان تا گیلان بود که محصولات با کیفیت آن به کشورهای آلمان و انگلیس نیز صادر می‌شد.

وی با اشاره به فعالیت مداوم و بی‌وقفه این شرکت در دهه 60 و 70، خاطرنشان کرد: پس از انقلاب و با آغاز جنگ تحمیلی نیز شرکت حوله بافی ملّی ایران براساس قرارداد با ارتش و سپاه، تمام احتیاج‌های نیروهای نظامی کشور در این زمینه را تامین می‌کرد.

رئیس هیئت مدیره حوله بافی ملی ایران، آغاز دهه 80 را مصادف با دوران رکود تولید شرکت به دلیل اختلاف‌های اعضای هیئت مدیره و کاهش نقدینگی، قلمداد و خاطرنشان کرد: به دلیل مشکلات موجود و نیز فرسودگی دستگاه‌ها تصمیم بر آن شد که کارخانه در سال 84 به شکل موقت تعطیل شود.

جمشیدی درباره راه‌اندازی مجدد و خرید تجهیزات و ماشین ‎آلات جدید شرکت حوله بافی ملی ایران، اظهار کرد: برای انجام این کار بخشی از هزینه با دریافت تسهیلات از بانک ملی ایران به میزان 800 میلیون تومان محقق شد. بلاخره پس از طی شدن یک پروسه زمانی طولانی مدت و با پشت سر گذاشتن مراحل انتقال دستگاه‌ها و ماشین‌آلات پیشرفته نساجی از کشور ایتالیا که لزوما باید از ترکیه وارد می‌شد و همچنین نصب و راه‌اندازی آنها، سرانجام کارخانه در سال 90 مجددا آغاز به کار کرد.

وی با اشاره به اینکه شرایط کارخانه و ظرفیت تولید آن با دستگاه‏ها و تجهیزات جدید بسیار متفاوت از گذشته بود، تاکید کرد: با خرید دستگاه‌های ایتالیایی نساجی مدل 2009 و نیز افزایش سوله تولید، ظرفیت تولید را به 800 تن در سال رساندیم و کارخانه در حال بازگشت به شرایط مطلوب بود که متأسفانه در برف سنگین بهمن ماه سال 92 تمام سوله و تجهیزات آن تخریب شد و کارشناسان اداره صنعت، معدن و تجارت، برآورد خسارت آن را 100 درصد عنوان کردند.

جمشیدی با ابراز تاسف از اینکه پس از برف دیگر هیچ فرد، نهاد و گروهی سراغی از این شرکت مهم تولیدی کشور نگرفت، افزود: تنها بانک ملی ایران با تقاضای استمهال تسهیلات به مدت سه سال موافقت کرد که این زمان نیز در مهر سال جاری به پایان خواهد رسید، اما هنوز آواربرداری از کارخانه و سوله تولید آن انجام نشده است.

اصرار به دریافت مالیات از کارخانه تعطیل شده

رئیس هیئت مدیره شرکت تولیدی حوله بافی ملی ایران با اشاره به تعداد و ارزش تجهیزات و دستگاه‌های خط تولید این کارخانه گفت: 8 دستگاه بزرگ تولید و بافت حوله در کارخانه وجود دارد که آن زمان با مبلغ 2 میلیون یورو خریداری شد. هر یک از این دستگاه‌ها 24 تن وزن داشته و پایه‌های قطور آن از فولاد ساخته شده است، علاوه بر این، دستگاه‌های چله‏پیچ، ماشینِ تراش، تجهیزات رنگ‌آمیزی، دستگاه بسته‌بندی اتوماتیک حوله، چندین دستگاه چرخ خیاطی صنعتی و بسیاری از تجهیزات دیگر این کارخانه در برف آسیب دیده و امروز کسی در فکر کمک به تولیدکننده و حمایت از آن برای احیای کارخانه نیست.

جمشیدی با استناد به نامه اداره صنعت، معدن و تجارت تنکابن خطاب به رئیس اداره دارایی شهرستان تنکابن، اظهار کرد: در این نامه که در سال 93 ارسال شده، مبلغ 85 میلیارد ریال برآورد خسارت برای این شرکت در نظر گرفته که با این وجود، اداره دارایی به دنبال دریافت مالیات از یک کارخانه تعطیل شده است.

 نیاز به 1.5 میلیارد تومان تا احیای یک برند ملی

وی به تلاش‌های مستمر هیئت مدیره جهت راه‌اندازی مجدد کارخانه، اشاره و تصریح کرد: پس از برف تمام تلاش‌های ما برای دریافت تسهیلات یک میلیارد تومانی بی نتیجه ماند و هیچ بانک و موسسه‌ای حاضر به همکاری نشد، این در شرایطی رقم خورد که تنها مبلغ یک میلیارد و نیم کافی بود تا بتوانیم این تولید ملی را دوباره احیا و بازسازی کنیم.

عضو هیئت مدیره کارخانه حوله بافی ملی ایران با اشاره به اینکه با تلاش بسیار سرانجام ستاد بحران، پرداخت تسهیلات توسط بانک ملی را مصوب کرد، گفت: بانک ملی با پرداخت تسهیلات سه میلیارد و پانصد میلیون تومانی با بهره 22 درصد و به شرط تسویه وام قبلی موافقت کرد، اما این یعنی عملاً پاسخ بانک به درخواست شرکت منفی بود در نتیجه با توجه به حجم بالای خسارت نتوانستیم کاری در جهت احیای این کارخانه انجام دهیم و این در حالی بود که هم اداره دارایی و هم شهرداری تنکابن در این مدت عوارض و مالیات خود را از ما طلب می‌کردند.

حبیب حق‌جو از کارگران اصلی و قدیمی کارخانه حوله بافی ملی ایران که از دی ماه سال 53 در این شرکت حضور داشت در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: کیفیت حوله این شرکت بی‌نظیر بود و از اصفهان، رشت، تبریز و سایر شهرهای بزرگ کشور خریدار داشت.

وی با یادآوری و مرور خاطرات گذشته و زمان فعالیت کارخانه، خاطرنشان کرد: زمانی که کارخانه «خزرخز» تعطیل شده بود، چند خیاط این شرکت به کارخانه ما آمده و تعدادی از آنها نیز مشغول به کار شدند؛ همچنین خاطرم هست که در زمان جنگ و حتی تا سال‌های دهه 70 دانش‌آموزان را از مدارس برای درس حرفه ‎وفن و نیز از هنرستان جهت بازدید به کارخانه می‌‏آوردند و شور و حال خاص و بی نظیری ایجاد می‌شد.

پرسش این است که در تمام این پنج سالی که این شرکت بزرگ تولیدی، تعطیل و تخریب شده، چطور هیچ فردی و نهادی به خود اجازه ورود به این کارخانه مخروبه برای پیگیری موضوع را نداده است. این سرنوشت شرکت تولیدی حوله بافی ملی ایران بود که با بیش از 4 دهه فعالیت در نهایت در سال 92 و با بارش سنگین برف برای همیشه زیر آوار مدفون و تعطیل شد.

چراغ تولید شرکتی خاموش شد که در آغاز و برای سالیان متمادی، بزرگترین شرکت تولید حوله در کشور محسوب شده و حتی تا پیش از تعطیلی دائم نیز، از کارخانه‌های بزرگ حوله کشور به حساب می‌‏آمد.

گزارش از سیدنوید ساداتی، خبرنگار ایسنا