رقابت کلیدواژه مشترک سخنرانان همایش بین‌المللی حمل‌ونقل و لجستیک ایران، اعم از دولتی و بخش خصوصی بود، با این حال وزیر راه و شهرسازی می‌گوید هنوز عده‌ای به طور جدی خواستار دخالت دولت در اقتصاد هستند.
همایش بین‌المللی حمل‌ونقل و لجستیک ایران که طی دو روز در مرکز همایش‌های بین‌المللی صدا و سیما برگزار می‌شود، صبح دیروز با حضور مقامات دولتی و مسوولان بخش خصوصی در حوزه حمل‌ونقل افتتاح شد. این همایش توسط فدراسیون حمل‌ونقل و لجستیک ایران برگزار می‌شود و در آن شش پانل تخصصی با حضور کارشناسان مطرح داخلی و خارجی رونمایی می‌شود.
همچنین در مراسم افتتاحیه این همایش نیز عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی، مسعود خوانساری رییس اتاق تهران، مهرداد تقی‌زاده معاون حمل‌ونقل وزارت راه و شهرسازی، کوروش فتاحی سرپرست شرکت شهر فرودگاهی امام خمینی (ره) و پائولو بیزونی رییس انجمن لجستیک اروپا سخنرانی کردند.
بهره‌وری پایین، قیمت بالا
در مراسم افتتاحیه این نشست، رییس اتاق تهران با اشاره به اثرگذاری بالای تحریم‌ها روی حوزه حمل‌ونقل از ضربه خوردن این صنعت و عقب افتادن از رقبا گفت. مسعود خوانساری با بیان این که ایران کاملا توانایی این را داشت که هاب حمل‌ونقل منطقه در دریا، هوا و جاده شود گفت: تحریم‌ها اگر چه در بقیه صنایع کشور نیز اثرگذار بود اما از آنجایی که صنعت حمل‌ونقل باید با بنگاه‌های خارجی قدرتمند رقابت می‌کرد بیشتر از تحریم تاثیر پذیرفت به طوری که فرصت تبدیل شدن به یک بازیگر بزرگ در حمل‌ونقل هوایی و دریایی از کشور ما گرفته شد.
خوانساری افزود: هاب دریایی منطقه به کشورهای جنوب خلیج فارس رسید و ترکیه و امارات و اخیرا قطر نیز در حمل‌ونقل هوایی خود را به عنوان بازیگران اصلی در منطقه مطرح کردند و امروزه تعداد بسیار بالایی پرواز از فرودگاه‌های اصلی این کشورها به تمامی نقاط جهان وجود دارد. در حالی که تهران و فرودگاه امام خمینی (ره) با توجه به مولفه ارتفاع از سطح دریا مکان مناسب‌تری برای هاب حمل‌ونقل هوایی منطقه بود.
او همچنین تاکید کرد که کشورهای حاشیه جنوب خلیج فارس با سرمایه‌گذاری بالا و در حدود 50 میلیارد دلار توانستند به هاب حمل‌ونقل دریایی منطقه تبدیل شوند در حالی که سرمایه‌گذاری ایران در بنادر جنوبی کشور زیر یک میلیارد دلار است.
رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران همچنین در مورد حمل‌ونقل جاده‌ای با اشاره به سابقه حضور خود در این حوزه از حضور فعال بخش خصوصی سخت گفت و افزود: متوسط پیمایش ناوگان حمل‌ونقل جاده‌ای در کشور ما 70 هزار کیلومتر در سال است که حدودا یک سوم متوسط جهانی است. در نتیجه هزینه تن / کیلومتر در ایران بسیار بالاتر از میانگین جهانی آن است. در نتیجه توان رقابتی در این حوزه وجود ندارد.
مسعود خوانساری فقدان رقابت در حوزه حمل‌ونقل جاده‌ای را دلیل عدم توسعه آن دانست و گفت: حوزه حمل‌ونقل سال‌هاست بدون رشد مانده است و نکته مهم این که سود حاصل از این بخش در درون آن هزینه نمی‌شود. در حالی که زیربنای توسعه سایر بخش‌های اقتصاد کشور از جمله صادرات صنعت حمل‌ونقل است.
او با بیان این که برای توسعه حمل‌ونقل نمی‌توان روی بودجه محدود دولت یا نظام بانکی گرفتار در چالش کمبود نقدینگی حساب کرد، افزود: فرصت برای جبران مافات و عقب‌ماندگی صنعت حمل‌ونقل است و با جذب سرمایه‌گذاری خارجی باید تلاش کنیم ابتدا سهم خودمان را در بازار حمل‌ونقل حفظ و به تدریج آن را گسترش دهیم.
خوانساری ادامه داد: اگر شرایط از طرف دولت فراهم شود، سرمایه‌گذاران خارجی علاقمند برای مشارکت در توسعه بنادر و فرودگاه‌ها هستند که آمادگی خود را به اتاق تهران اعلام کرده‌اند. این سرمایه‌گذاران حاضر هستند در عین فشارهایی که برای انصراف آنها از فعالیت در بازار ایران وجود دارد، با شرکت‌های ایرانی به طور مشترک کار توسعه بنادر و فرودگاه‌ها را انجام دهند.
او همچنین راهکار توسعه حمل‌ونقل جاده‌ای را اصلاح سیاست‌های داخلی دانست و گفت: در این حوزه باید رقابت داخلی ایجاد شود تا هزینه‌ها کاهش یابد. ما در حال حاضر نمی‌توانیم با کامیون‌های ترک و افغان رقابت کنیم چون آنها خدمات با قیمت پایین‌تری ارائه می‌دهند.
مسعود خوانساری در پایان سخنانش اعلام کرد که اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران آمادگی دارد تا برای توسعه بخش حمل‌ونقل با فعالان این صنعت و تشکل‌های این حوزه همکاری داشته باشد و رفع موانع کسب‌وکار را در این حوزه از دولت مطالبه کند.
دخالت دولت در قیمت‌گذاری مانع توسعه است
وزیر راه و شهرسازی با تاکید بر لزوم اتکا بر مزایای رقابتی به‌جای مزایای نسبی، عنوان کرد که پرداختن به زیرساخت‌ها، تسهیل فضای کسب‌وکار، رفع موانع و مقررات دست‌وپاگیر، ورود فناوری‌های نوین و استارت‌آپ‌ها را از ماموریت‌های اصلی این وزارت و به طور مشخص معاونت حمل‌ونقل وزارت راه و شهرسازی است.
عباس آخوندی در سخنرانی خود در مراسم افتتاحیه همایش بین‌المللی حمل‌ونقل و لجستیک ایران گفت: بازاری که دولت در آن دخالت و اقدام به قیمت‌گذاری کند، امکان رشد جدی نخواهد داشت؛ بنابراین باید همه به این اجماع برسند که دخالت دولت در نظام قیمت‌گذاری نه تنها به نفع نیست بلکه ضرر آن بیشتر به جامعه خواهد رسید.
او افزود: در جامعه زیاد از لزوم توجه به بخش خصوصی صحبت می‌شود اما مفهوم بخش خصوصی نیازمند یک محیط 100 درصد رقابتی است. در کشور ما که تمام قیمت‌ها در آن دستکاری می‌شود و اصلی‌ترین موضوعی که صداوسیما دنبال می‌کند توسعه فضای قیمت‌گذاری دولتی است آیا می‌توان یک بازار رقابتی ایجاد کرد؟
آخوندی مساله قیمت‌گذاری و مداخله دولت در اقتصاد را اصلی‌ترین مساله دانست و گفت: خوشبختانه در برنامه‌های توسعه بحث آزادسازی قیمتی مورد توجه قرار گرفت و کارهایی هم در حوزه حمل‌ونقل صورت گرفت که به نتیجه خوبی رسید. این که بخش‌هایی هنوز از دولت انتظار قیمت‌گذاری و مداخله در بازار را دارند مشکل‌ساز است.
او خواستار آن شد تا بخش خصوصی بر حمایت از ایجاد شرایط رقابت کامل، نه رقابت ناقص تاکید کند و گفت: در روزگار مدرن اگر حمل‌ونقل ما هوشمند نشود امکان رقابت ندارد لذا اصلی‌ترین برنامه ما هوشمندسازی حمل‌ونقل است. ما در حال حاضر نمی‌توانیم ادعای رقابت با بهترین‌های حمل‌ونقل دنیا را داشته باشیم چون هنوز بسیار عقب هستیم.
وی با بیان اینکه همواره موقعیت‌های ژئوپولتیکی و مزیت‌های نسبی ایران در بخش حمل‌ونقل مورد توجه قرار گرفته است، افزود: ایجاد زیرساخت‌های فیزیکی به تنهایی کفایت نمی‌کند بلکه مهم این است که ببینیم چه میزان قوانین مزاحم کاهش یافته و هوشمندسازی انجام شده است.
وی میزان سرمایه‌گذاری برای هوشمندسازی حمل‌ونقل را قابل تامل دانست و گفت: تاکنون بیش از یک هزار میلیارد تومان برای هوشمندسازی سرمایه‌گذاری شده است. امروز باید امکان رصد لحظه به لحظه بار و مسافر برای همه فراهم باشد و گرچه گام‌های خوبی برداشته شده است اما نیاز به تلاش بیشتر است.
وزیر راه و شهرسازی دسترسی آزاد به اطلاعات را یکی دیگر از اقدام‌های صورت گرفته دانست و افزود: شهروندان و فعالان نیاز دارند هر لحظه به اطلاعاتی که محرمانه نباشند دسترسی داشته باشند تا بتوانند درست تصمیم‌گیری کنند بر همین اساس حدود یک ماه و نیم پیش بخشنامه‌ای به همه مدیران داده شد تا همه اطلاعات موردنیاز مردم و فعالان اقتصادی را در اختیار آنان قرار دهند.
آخوندی با بیان اینکه کسب‌وکارهای نوپا برای موفقیت نیازمند دسترسی به اطلاعات هستند، گفت: گرچه ممکن است بخش سنتی از این موضوع استقبال نکند اما حمایت از کسب‌وکارهای نوین اصلی جدی است.
وزیرراه و شهرسازی آینده حمل‌ونقل و لجستیک را وابسته به توسعه کسب‌وکارهای نوین دانست و گفت: اگر می‌خواهیم حمل‌ونقل رشد یابد، باید دسترسی آزاد به اطلاعات برای همه فعالان و کسب و کارهای نوین جدی گرفته شود.
او با تاکید بر لزوم توسعه حمل‌ونقل گفت: جابجایی کالاها از قاره‌ای به قاره‌ای دیگر و از طریق ایران نیاز به بنگاه‌هایی دارد که در مقیاس جهانی باشند و بتوانند در این مقیاس رقابت کنند. برای من مانند روز روشن است که راه‌اندازی چنین بنگاه‌هایی در بخش دولتی غیرممکن است و بخش خصوصی باید اقدام کند.
عباس آخوندی با اشاره به رویکرد اتحاد استراتژیک گفت: ایجاد شرکت‌های بزرگ با توان رقابتی بالا نیاز به گردآوری سرمایه دارد و این اتفاق نیز با ادغام و اتحاد میان شرکت‌ها و بنگاه‌های ایرانی ممکن است.
