سکانس اول: «حتما خبری شده که ما از آن اطلاع داریم» جمله‌ای که نه تنها جریان‌های دسته‌جمعی با آن حرکت می‌کنند، بلکه به نوعی یکی از پایه‌های «اقتصاد رفتاری» محسوب می‌شود. سکانس دوم: در کمتر از ۶ ماه، شاخص کل بورس حدود ۲۰ هزار واحد جهش را نشان می‌دهد؛ رکوردشکنی‌هایی که بورس را به تیتر نخست روزنامه‌ها و یکی از مباحث مورد بحث میان مردم تبدیل کرده است.
به گزارش رتبه آنلاین، قرار دادن این دو سکانس در کنار هم می‌تواند سریالی تکراری را به تصویر بکشد، جایی که بازارها پس از ثبت رشدهای خیره‌کننده به کانون توجه مردم تبدیل می‌شوند. افراد از ترس آنکه از قافله جا نمانند به سوی این بازارها هجوم می‌برند، بدون آنکه از خود بپرسند چرا با یک موج همراهی می‌کنند. این رویداد به بازارهای کشورمان منحصر نیست و در سراسر دنیا رخ می‌دهد. مثال اخیر آن نیز بیت‌کوین بود که جهش‌های بیش از ۱۰۰۰ درصدی آن از ابتدای سال ۲۰۱۷ باعث جلب توجه افراد بسیاری به این بازار شد. سرمایه‌گذارانی که بعضا تعجیل آنها در پیوستن به موج صعودی با زیان سنگینی مواجه شده است. مطالعات بسیاری نشان می‌دهد اگر یک رفتار از سوی تعداد زیادی از اطرافیان تکرار شود، به تدریج همه برای انجام آن اقدام می‌کنند. در بازارها نیز مفهوم مشابهی وجود دارد که باعث می‌شود یک روند صعودی یا نزولی به‌صورت خودتاییدشونده‌ای (self-confirmation) شدت یابد. به عبارت دقیق‌تر، هر فرد می‌داند که از همه رویدادها مطلع نیست؛ بنابراین، زمانی که احساس کند عده زیادی در حال خرید یا فروش در یک بازار هستند، احتمالا خبری هست که دیگران می‌دانند و آن فرد از آن غافل مانده است، بنابراین وی نیز به تقلید کورکورانه از گروه خریداران یا فروشندگان می‌پردازد.
در یک جامعه که تعداد زیادی سرمایه‌گذار در آن حضور دارند، این رفتار می‌تواند دائما تکرار شود و هر روز افراد بیشتری با موج به وجود آمده همراه شوند. مثلا فرض کنید در یک مسیر صعودی، هر روز بر تعداد خریداران افزوده شود، این موضوع باعث می‌شود به‌صورت خودتاییدشونده‌ای با افزایش تقاضا قیمت‌ها نیز رشد کنند. بنابراین افراد سرمایه خود را در ادامه با اطمینان بیشتری وارد می‌کنند چون دائما در حال سود هستند.اما با گذشت زمان، فعالان حرفه‌ای و کارشناسان دیگر می‌دانند که دیگر خرید در این قیمت‌ها مقرون به‌صرفه نیست و در نتیجه شروع به فروش می‌کنند. این دقیقا همان زمانی است که به تدریج بازار می‌تواند مسیر خود را تغییر دهد. خروج افراد باتجربه از بازار در شرایطی آغاز شده که هنوز تازه‌واردها در حال خرید هستند. اما به تدریج تعداد لیدرهایی که از بازار خارج می‌شوند بیشتر شده و این بار مشابه قبل روند نزولی قیمت‌ها آغاز می‌شود که حتی شدت بیشتری نیز دارد زیرا در جهت مثبت، سرمایه‌ها به تدریج وارد می‌شوند، اما در مسیر نزولی و زمانی که هراس به بازار غالب می‌شود افراد سرمایه خود را یکجا خارج می‌کنند.
بورس تهران نیز پس از رشدهای قدرتمند خود در ماه‌های اخیر می‌تواند شاهد چنین رفتاری باشد، هرچند هنوز تا هیجانی شدن بازار فاصله داریم. به هر حال، بورس‌بازی در شرایط کنونی را از نگاه دو گروه باید مد نظر قرار داد. نخست سهامدارانی که نمی‌دانند بهترین زمان برای فروش چه زمانی است و ممکن است خیلی پایین‌تر از اوج قیمتی، سهام خود را واگذار کنند. گروه دوم اما، تازه‌واردهایی هستند که از ترس عقب ماندن از مسیر صعودی سراسیمه اقدام به خرید می‌کنند.گروه نخست طبیعتا ریسک پایین‌تری دارند و در نتیجه خریداران در شرایط کنونی اهمیت بیشتری پیدا می‌کنند. به ویژه آنکه در کوتاه‌مدت خریدهای آنها ممکن است به‌صورت اتفاقی به کسب سود و اعتماد به نفس کاذب منجر شود. «دنیای‌اقتصاد» از مدت‌ها قبل که حتی بسیاری از فعالان امیدی به تغییر روند بازار سهام نداشتند در گزارش‌هایی مانند «پنج ضامن رونق بورس ۹۶»، «مقصد احتمالی پول‌های تازه» و «نقطه چرخش سود بورسی‌ها» این وضعیت را پیش‌بینی کرده بود. همان‌طور که در آن زمان نیز بسیاری به این نوع تحلیل‌ها بی‌واکنش بودند و اعتمادی برای ورود به بورس نداشتند، اکنون نیز ممکن است کسب سود در کوتاه‌مدت آنها را برای خریدهای بدون تحلیل جسور کند. این در حالی است که در دوره رشد، خرید در فرصت مناسب اهمیت بیشتری دارد، زیرا عموما از بین رفتن سرمایه ریسک بالاتری نسبت به عدم سودآوری دارد.«دنیای اقتصاد» تلاش کرده با تشکیل تیم تحلیلی «دنیای بورس» روندهای قیمتی را این بار نه فقط برای کلیت بازار، بلکه برای تک‌تک سهم‌ها مورد بررسی دقیق قرار دهد و به این ترتیب، بتواند به‌عنوان یک رسانه تحلیلی نقشه راهی برای سرمایه‌گذاران قدیمی و جدید باشد که در دوران حساس بازار سهام از روندهای مختلف جا نمانند. متقاضیان با مراجعه به آدرس WWW.DONYAYEBOURSE.COM می‌توانند امکانات و سابقه مطالب تحلیلی «دنیای بورس» را رصد کرده و به منظور بهره‌مندی از خدمات کامل این سایت با پرداخت هزینه‌ای مناسب ثبت نام کنند.
منبع : دنیای اقتصاد