بدون تعامل جهانی، چراغ صادرات کم سوتر می‌شود

دولت بزرگ، آفت اقتصاد ایران است

بعد از سال‌ها که فعالان اقتصادی و به‌ویژه صادرکنندگان نسبت به فرآیند انتخاب صادرکننده نمونه، انتقاد داشتند، برای نخستین بار، انتخاب صادرکنندگان نمونه استان تهران به اتاق بازرگانی تهران واگذار شد؛ این اتفاق فرآیندیرا رقم زد کهدر نهایت طی همایشی به نتیجه نشست و در حضور مقامات استان، نمایندگان مجلس و نمایندگان بخش خصوصی، صادرکنندگان برتر معرفی شدند و از آنان تقدیر شد. این مراسم در حالی توسط دبیرخانه انتخاب صادرکننده نمونه استان تهران در اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران برگزار شد که بخش خصوصی امیدوار است این اقدام در سطح ملی نیز به اتاق بازرگانی واگذار شود.

همین رویداد کافی است تا بدانیم که انتظار صادرکنندگان کشور از دولت چیست و چه نگاهی در این بخش جاری است. بخش خصوصی که موتور محرک صادراتی کشور است از سوی دولت هیچگاه به صورت جدی مد نظر نبوده و حتی انتخاب صادرکنندگان هم تویط دولت انجام می‌شود! این موضوع سرفصلی است برای انکه تا انتهای ماجرا را حدس بزنیم و بدانیم که بخش صادراتی ایران چه مشکلاتی در ارتباط با عملکرد اقتصاد دولتی دارد.

اقتصادی که در همه شئونات خود سایه دولتی را می‌بیند که مشغول محدودیت سازی است و مجلسی را در کنار خود می بیند که قانونگذاری‌هایی می‌کند که در ان رای بخش خصوصی را نادیده می انگارد.

بر همین اساس در این مطلب تلاش کرده ایم تا چالش های صادرکنندگان ایرانی را از نگاه مسعود خوانساری رییس اتاق تهران بررسی کنیم.

تشکر از صادرکنندگان و تلاششان

مسعود خوانساری رییس اتاق تهران در تشریح مشکلات صادرکنندگان ایرانی اعتقاد دارد که باید از صادرکنندگان به این دلیل تشکر کرد که در شرایط نامساعد اقتصادی، تلاش کردند به صادرات رونق دهند و میزان صادرات خود را بالا ببرند.

او دولت بزرگ به عنوان یک آفت برای اقتصاد دانسته و گفت: چنین دولتی تمام تلاش خود را صرف اخذ مالیات می‌کند تا بتواند هزینه‌های جاری خود را تامین کند. . مساله این است که ما سعی داریم، چرخ را از ابتدا اختراع کنیم و این شدنی نیست . بلکه باید تجربیات جهانی را با شرایط کشور تطبیق داده و مورد استفاده قرار دهیم. اکنون کشوری را در جهان نمی‌توان یافت که بدون سرمایه‌گذاری خارجی توسعه پیدا کرده باشد. جذب سرمایه‌گذاری خارجی در ایران ملزوماتی دارد که رعایت این ملزومات باید مورد توجه قرار گیرد.

او گفت: اقتصاد ایران در بیش از یک دهه گذشته با سیاست‌های تحریمی دست و پنجه نرم کرده و این تحریم‌ها آفت‌های بسیاری برای اقتصاد ایران به همراه داشته است و البته بازگشت به شرایط عادی به سرعت میسر نخواهد شد.

خوانساری، قطع ارتباط با بازارهای جهانی و عدم شناخت کافی از قواعد جدید تجاری بین‌المللی را به عنوان آفت‌های تحریم برشمرد و گفت: در چنین شرایطی، انتظار اینکه صادرات بلافاصله پس از لغو تحریم‌ها افزایش یابد، انتظار درستی نیست و همت کسانی که به عنوان صادرکننده هستند، باید مورد قدردانی قرار گیرد.

تمرکز اتاق تهران به موضوع صادرات

رییس اتاق تهران، از تمرکز اتاق تهران به موضوع صادرات سخن گفت و اینکه اتاق در حال تنظیم بسته‌ای است که به موجب آن از سال آینده، دریافت یک در هزار از صادرکنندگان لغو شود. او همچنین گفت: اتاق قصد دارد، یارانه‌هایی را به صادرکنندگان برای شرکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی اختصاص دهد.

خوانساری اعلام کرد: عضویت صادرکنندگان نمونه استان در هیات‌های تجاری اعزامی به کشورهای هدف به عنوان امتیازی برای این صادرکنندگان از سوی اتاق تهران در نظر گرفته می‌شود.

اطلاع‌رسانی تغییر تعرفه‌ها

رئیس اتاق تهران با انتقاد از نوسانات یکباره نرخ ارز در بازار، به عدم تحقق وعده بانک مرکزی برای تک‌نرخی کردن ارز اشاره کرد و گفت: با توجه به نوسانات یک‌باره در قیمت ارز، بد نیست که اتاق تهران از ارز یاد کند؛ این در حالی است که از سال۹۳، رئیس کل بانک مرکزی دائما وعده داده که ارز باید تک‌نرخی شود اما هنوز زمان اجرایی شدن این وعده مشخص نیست.

وی گفت: آنچه مسلم است در هفته‌های گذشته، شاهد جهش در نرخ ارز بوده‌ایم که بر این اساس، بهتر است واقعیت‌ها را دید و بانک مرکزی بر اساس واقعیت‌های موجود، نرخ ارز را واقعی کند تا نوسانات صورت نگیرد.

رئیس اتاق تهران افزود، موضوع ارز دو کفه ترازو دارد که یک طرف آن صادرات و طرف دیگر واردات است، این در حالی است که با افزایش نرخ ارز، مشکلات صادرات برطرف نشده است و بنابراین نمی‌توان انتظار داشت که صادرات با افزایش نرخ ارز بالا رود.

وی گفت: پیش از سال۹۰، سالانه حدود ۶۰میلیارد دلار  واردات داشتیم که اکنون به ۴۰میلیارد دلار رسیده است، بنابراین علت اصلی کاهش واردات، این است که از تولیدات داخلی استفاده شده و واردات کاهش یافته است، پس اگر نرخ ارز واقعی شود، تولید افزایش می‌یابد.

دولت و مجلس باید بحث بدهی دولت به بخش‌خصوصی را مدیریت کنند البته بنا شده ۵۰هزار میلیارد تومان از طریق تهاتر بدهی‌های دولت به بانک‌ها و بانک‌ها به بانک مرکزی، پرداخت شود.

افزایش تعرفه‌ها و ممنوعیت واردات برخی کالاها حداقل باید سه ماه قبل باید به همه ذینفعان اطلاع داده شود، ضمن اینکه با توجه به قول وزیر صنعت امیدواریم حداقل برای یک دوره دوساله، تثبیت نرخ تعرفه را داشته باشیم.

ئیس اتاق تهران بیان داشت: باید دقت داشت که تغییرات ناگهانی و بدون مقدمه قبلی در قوانین و مقررات در معنا خدشه وارد کردن به فضای کسب و کار کشور است. ویژگی دولت اعتدال، ثبات بخشی به روندها و منطقی‌سازی آنهاست. به همین جهت امیدواریم که نمونه چنین اقدامات دفعتی کمتر در دولت صورت گیرد.

رئیس اتاق تهران افزود: بخش خصوصی از دولت انتظار دارد که پیش از انجام اقدامات این‌گونه طی جلسات کارشناسی، از صاحبان کسب و کار نیز نظرخواهی صورت گیرد. این خواسته دقیقا در چارچوب قانون بهبود مستمر فضای کسب و کار هم قرار دارد و خواسته‌ای غیرمنطقی نیست و به همین جهت امیدواریم که دولت دوازدهم با دقت نظر بیشتری در این مسیر گام بردارد.

تعامل و ارتباط مناسب با اقتصادهای دنیا

خوانساری همچنین با اشاره به پیش شرط های توسعه صادرات افزود: صادرات از گزینه های مهم در جهت حمایت از تولید داخلی، افزایش رشد اقتصادی و اشتغال در هر کشوری است و صادرات نقش غیرقابل انکاری در رشد اقتصادی ایفا می کند و اثرات قابل توجهی بر بهره‌وری، اشتغال، رقابت‌پذیری و افزایش رفاه مصرف‌کنندگان دارد.

رئیس اتاق بازرگانی تهران با بیان اینکه تعامل و ارتباط مناسب با اقتصادهای دنیا در بحث توسعه صادرات بسیار ضرورت دارد، گفت: عملکرد جزیره ای در این حوزه به هیچ وجه پاسخگو نیست.

وی در ادامه افزود: بسیاری از کالاهای ساخت داخل به لحاظ کیفیت، تنوع، استاندارد و قیمت حرف زیادی برای گفتن در بازارهای صادراتی دارند.

خوانساری بیان داشت: هم اکنون کالاهای ایرانی در مسیر صادرات با مشکلات و موانع جدی از قبیل نبود مراوات بانکی، تعرفه، هزینه های بالای تولید و مصادیقی از این نوع رو به روهستند.

افزایش توان صادراتی

خوانساری با اشاره اینکه در بازار جهانی مهمترین بحث، قیمت رقابتی است که با بالا رفتن قیمت تمام شده امکان رقابت وجود ندارد، ادامه داد: در دنیا وقتی توجه به صادرات است برای افزایش توان صادراتی تلاش می‌کنند که ارزش پول را کاهش بدهند، در حالی که این اتفاق در داخل کشور نه تنها نیفتاد بلکه روند پیش آمده بر عکس هم بود.

رییس اتاق بازرگانی تهران همچنین با اشاره به دو علت دیگر کاهش صادرات در کشور اذغان کرد که علاوه بر کاهش تولید کارخانه‌ها به دلیل نبود نقدینگی و سرمایه در گردش و همچنین در نظر گرفتن اینکه در هر حال رشد اقتصاد جهان کاهش پیدا کرد و در کل حجم تقاضا برای خرید محصولات کم بود، می‌توان علت این افت را در آمار کلی صادرات تفسیر کرد.

عدم عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی

وی همچنین عدم عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی را از جمله موانع اساسی توسعه صادرات کشور برشمرد و گفت: عضویت در این سازمان منافع زیادی برای اقتصاد مملکت به همراه دارد.

رئیس اتاق بازرگانی تهران افزود: تسهیل رونق اقتصادی، تقویت حضور آسان و پایدار شرکت‌ها و تولیدکنندگان بخش خصوصی برای فروش تولیدات خود به سایر کشورها از جمله این منافع است.

وی همچنین با بیان اینکه رونق صادرات در کشور مستلزم ایجاد تعامل سازنده با دنیاست، اظهارداشت: بدون توجه به مراوات بین المللی چراغ صادرات هر روز نسبت به گذشته کم سوتر خواهد شد.

خوانساری گفت: بدون شک بی رونقی صادرات ضمن افت تولید داخلی موجب افزایش قیمت ها، عدم رعایت استانداردها و در یک کلام کاهش قدرت رقابت پذیری را به دنبال خواهد داشت.

وی با تاکید بر تسریع راه یابی ایران به بازارهای جهانی افزود: علاوه بر کشورهای همسایه باید با ممالک دوردست ارتباط مناسبی برقرار شود که لازمه تحقق پذیری این مهم داشتن دیپلماسی قوی و کار آمداست.

طرح اشتباه دولت و آسیب به صادرات

نایب رییس اتاق بازرگانی ایران  با اشاره به موضوع تحریم هم تاکید کرد : اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران : قطعا تحریم‌ها در مسئله اقتصادی امروز موثر هستند، اما اگر تحریم‌ها هم نبود، شاید جهش قیمت ارز را یک سال دیرتر و با تاخیر داشتیم، اما سال آینده این اتفاق می‌افتاد ، خارج شدن آمریکا از برجام و تهدید تحریم جدید وجود دارد لذا  به نظر می‌رسد باید متناسب با وضعیت فعلی  تصمیم و راهکار جدی در امر اقتصاد اتخاذ گردد .

وی  با اشاره به تفاوت نرخ ارز در بازار دولتی و آزاد بیان کرد: لزومی ندارد موبایل با ارز دولتی وارد شود و باید ارز دولتی برای اقلام اساسی باشد و نیاز است که ذخیره ارزی متناسبی داشته باشیم.

خوانساری تصریح کرد: باید از این تهدید به عنوان فرصت استفاده کرد و بازار صادراتی کشور را رونق بدهیم  اما دولت در این زمینه هم طرح اشتباهی را اجرا کرده است در حالی که نرخ ارز برای صادرات و واردات 4200 تومان تعیین شده است  زیرا  ارز صادراتی نباید  با نرخ ارز دولتی یکی دیده شود باید اجازه بدهیم صادرات با ارز صادراتی و همان قیمت بالا یی که وجود دارد صورت بگیرد و این امر می تواند ارز آوری خوبی برای صنایع در بخش صادرات داشته باشند .

نایب رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران  خاطر نشان کرد : مشکل اصلی اینجاست  که کمتر به  دنبال حل مسائل می‌رویم و زمانی که راه حلی وجود ندارد، تصمیم می‌گیریم، بحران ما بحران عدم تصمیم‌گیری در کشور است زیرا در موقعیت و زمان مناسب تصمیم درست و برنامه ریزی جدی شکل نمی گیرد.

کاهش قیمت تمام شده کالا

رئیس اتاق بازرگانی تهران بیان داشت: تولید کالای با کیفیت مبتنی بر رقابت، تکنولوژی و استاندارد است.

خوانساری گفت: اگر تولیدکنندگان داخلی همواره به دنبال رقابت باشند و به تبع کالاهای متنوع مبتنی بر استانداردها، تکنولوژی و فناوری روز دنیا تولید و به بازار مصرف عرضه کنند به یقین مصرف کنندگان به سمت خرید اجناس خارجی نخواهند رفت.

وی با بیان اینکه مردم همواره به دنبال خرید کالاهای با کیفیت و قیمت مناسب هستند، افزود: متاسفانه هزینه تولید در ایران به دلائل مختلف از قبیل گرانی قیمت پول، میزان تولید و نبود شرایط مناسب کسب و کار بسیار بالاست.

رئیس اتاق بازرگانی تهران ضمن اشاره به این جمله که تامین مالی برای تولید در ایران به نسبت سایر ممالک جهان بسیار گران است، اظهارداشت: برای کاهش قیمت تمام شده کالا در مملکت باید مسئولان به این مهم توجه جدی داشته باشند.

وی با بیان اینکه بخش عمده ای از واحدهای تولیدی کشور کوچک و متوسط است، یادآورشد: هرچقدر بنگاه های اقتصادی بزرگتر و تولید به شکل انبوه باشد به یقین هزینه تولید کالا ارزان تر تمام خواهد شد.