از زبان فرانسوی تا اسپانیایی، از هلندی تا آلمانی و از فنلاندی و البته عربی، همین طور زبان “بربری” که عمدتا میان مراکشی ها و الجزایری ها جاری است.
شیرها طی نخستین حضورشان در جام جهانی 1970 دروازه آلمان غربی را در همان نیمه اول باز کرده بودند. ژرمن ها برای پیروزی برابر شیرها جان کنده و اووه زیلر و گرد مولر بودند که ضربه های رهایی بخش را نواخته بودند. شیرها پس از شکست از پرو، بلغارستان را به تساوی وادار ساخته بودند. نمایش بزرگ شیرها در جام جهانی 1986 اجرا شد. آنها در گروهی که انگلیس، لهستان و پرتغال حضور داشتند به عنوان تیم اول در نبرد با سه تیم اروپایی، آن هم بی شکست، راهی مرحله دوم شدند. دو تساوی بدون گل با لهستان و انگلیس و پیروزی 3-1 برابر پرتغال حیرت آور بودند. شیرها آخرین بار در جام 1998 نروژ را به تساوی 2-2 وادار ساختند و پس از شکست از برزیل با سه گل اسکاتلند را به زانو درآوردند. همه اینها یعنی شیرها سایه روشن های جام های جهانی را شناخته اند.
با این وصف مراکش کنونی تیم دیگری است، همان تیم رنگین کمانی. بازگشت مراکش پس از بیست سال به جام جهانی برتافته از بازیکنانی بوده که همه شان در آکادمی های فوتبال اروپا شکوفا شده اند. مراکش 1998 فقط دو بازیکن زاده شده بیرون از مرزهایش داشت و در مراکش 2018 هفده بازیکن از بیست و سه بازیکن یا در هلند وفرانسه زاده شده اند، یا بلژیک و آلمان و اسپانیا، یعنی 73 درصد شان. در سایر تیم ها هم بازیکنان زاده شده دور از کشورها به چشم می خورند. این تعداد در تیم ملی سنگال 40 درصد است و در پرتغال و سویس 32 درصد. در حقیقت 9 درصد همه بازیکنان حاضر در روسیه در کشورهای دیگر زاده شده اند، مثل قدوس در تیم ملی ایران که در سوئد زاده و بزرگ شده. ولی مراکش در این زمینه بالا ایستاده، بالای بالا. بازیکنانی که خیلی های شان تیم ملی مراکش را برای دلبستگی های خانوادگی و فرهنگی برگزیده اند و بعضی های شان برای دو دو تا چهار تاهای فوتبالی.
منیر محمد، دروازه بان نومانسیا است و مدافعان آهنین تیم از چهار لیگ آمده اند، مهدی بن عطیه از یووه، اشرف حکیمی از رئال مادرید، رومن سایس از وولوز و نبیل دیرار از فنرباغچه. در خط میانی مبارک بوسافا از الجزیره آمده و کریم ال احمدی از فاینورد و در خط حمله زیاش به آژاکس تعلق دارد و نورالدین امرابات به لگانسه…برای بسیاری از مراکشی ها مقوله “هویت” اهمیت دارد، خصوصا با ناسیونالیسم افراطی شکل گرفته در اروپا طی سال های اخیر که حال و هوای “ضد خارجی” را تشدید کرده. چنان که گیرت وایلدرز رهبر “جبهه آزادی هلند” بارها با جمله های نژادپرستانه اش به مراکشی ها پرشمار در کشورش حمله کرده و آنها را “تفاله” خوانده. موریس کرول، پروفسور دانشگاه در آمستردام که در زمینه “فرزندان مهاجران در اروپا” مطالعات فراوانی انجام داده اعتقاد دارد نسل کنونی مراکشی های زاده شده در هلند که به سرزمین مادری شان دل بسته اند همان “نسل پس از یازده سپتامبر” هستند. همان هایی که دریافته اند مذهب و رنگ تیره شان در اروپا مخالفان پرشماری دارند. همان هایی که خیلی های شان برای زبان و فرهنگ و فقرشان در حاشیه جامعه باقی مانده اند. در چنین قابی حکیم زیاش بهترین گلزن مراکش در دروانتن زاده شده، جایی وسط هلند، و در آمستردام برای آژاکس بازی می کند. زیاش بارها جمله “با قلبم فکر می کنم و قلبم گفت: مراکش”. طعنه آمیز است که هلند از پرواز به روسیه جام ماند و زیاش با مراکش در جام جهانی راهی میدان خواهد شد.
بازیکنان آفریقایی تبار بزرگ شده از اروپا منتقدانی مثل لورن بلان دارند که گفته “… وقتی بازیکنی در تیم ملی فرانسه زیر شانزده و هجده و بیست سال بازی می کند و سپس می رود و پیراهن تیم ملی دیگری را می پوشد عذاب می کشم. این ما بوده ایم که بزرگ شان کرده ایم و شرایط شکوفایی شان را فراهم ساخته ایم”. در چنین قابی زیاش هم برای تیم ملی هلند زیر نوزده سال به میدان رفته و هم زیر بیست و یک سال، ولی حالا برای مراکش می جنگد.
مراکشی ها در اردوی شان به زبان های مختلف سخن می گویند: از زبان فرانسوی تا اسپانیایی، از هلندی تا آلمانی و از فنلاندی و البته عربی، همین طور زبان “بربری” که عمدتا میان مراکشی ها و الجزایری ها جاری است. هرو رنارد مربی فرانسوی مراکش که پیشترها مربی زامبیا، آنگولا و ساحل عاج بوده در رختکن با بازیکنانش به زبان انگلیسی و فرانسوی حرف می زند و دستیارش، مصطفی حاجی که در جام جهانی 1998 درخشید، کنارش ایستاده. رنارد گفته “… از بازیکنان خواسته ام خودشان را از “Mode ” اروپایی بیرون آورده و در حالت ” Mode ” آفریقای قرار دهند، فقط آفریقایی”.
