جمعه 10 فروردین 1403
خانهاسلایدر اصلیصنعت فولاد ایران؛ از واردات تا صادرات به 50 کشور

صنعت فولاد ایران؛ از واردات تا صادرات به 50 کشور

ایران هجدهمین صادرکننده بزرگ فولاد دنیا است

به گزارش رتبه آنلاین، صنعت فولاد در ایران از جمله صنایع کلیدی و مهم اقتصاد ایران است که پیش از انقلاب کلید آن زده شد. این صنعت در پیش از انقلاب اسلامی در سال 57 با ظرفیت تولید محدودی فعالیت می‌کرد که در حیطه جغرافیای ایران هم پاسخگوی نیازهای داخلی نبود، اما بعد از انقلاب با سرمایه گذاری‌های متعدد و نگاه توسعه‌ای توانست به وضعیتی برسد که هم اکنون یکی از صنایع اصلی ایران و صادرکنندگان برتر دنیا باشد.

نخستين استارت صنعت فولاد كشور توسط بخش‌خصوصي زده شد و در سال 1351 ذوب‌آهن اصفهان شروع به كار كرد و مابقي فولادسازان پس از پيروزي انقلاب اسلامي ايجاد شدند، از جمله فولاد خوزستان در سال 1367، فولاد مباركه در سال 1370 و فولاد آلياژي در سال 1378.

 

واردات فولادی پیش از انقلاب

تا قبل از انقلاب اسلامی، ظرفيت توليد فولاد كشور سالانه به يك ميليون تن بود اما در عین حال ميزان مصرف 4ميليون تن بود كه مابقي نياز كشور از طريق واردات تامين مي‌شد.

کل مصرف فولاد ایران در سال 1356 حدود 4‌میلیون تن بود که تقریبا سه چهارم این مصرف با واردات تامین شد. مصرف سرانه فولاد ایران در سال 1356 حدود 125‌کیلوگرم بود. از سال 1356 تولید داخلی فولاد و واردات کاهش یافت. به طوری که کل مصرف فولاد ایران در سال 1359 قدری کمتر از 2‌میلیون تن و مصرف سرانه فولاد خام به حدود 70‌کیلوگرم رسید. با پيروزي انقلاب اسلامي كارشناسان خارجي كشور را ترك كردند و  بسياري از كارشناسان باتجربه توسط مديران جوان به نوعي كنار زده شدند و اين تصور وجود داشت كه هر كس قبل از انقلاب فعاليت مي‌كرد صالح نبود، بدون توجه به اين امر كه افراد فني و متخصص هيچ ارتباطي به مسائل سياسي ندارند و از اين رو صنعت كشور تا حدود زيادي از وجود نيروهاي متخصص خالي شد.

با این وضعیت،  تا سال 1360 وضعيت فولاد كشور سير نزولي را طي كرد و ميزان توليد آن در كشور از يك ميليون‌تن به 500هزار تن در سال كاهش يافت، اما از سال 1360 به‌بعد با ورود نيروهاي جوان متخصص به صنف فولاد كشور بحث‌‌هاي سياسي فروكش كرد و اين صنعت توانست آرام‌آرام رشد كند و سير صعودي آن تا به امروز ادامه دارد.

نگاهی به روند سالهای بعد هم نوسان بزرگ را در سال 1373 نشان می‌دهد که واردات فولاد به حداقل خود رسید و تولید داخلی قدری افزایش یافت. در این ایام، با وجود افزایش صادرات مصرف فولاد با تولید برابری کرد و همین  نوسانات واردات و مصرف فولاد تا سال ۱۳۷۸ ادامه داشت. در این سال مجددا صادرات و واردات فولاد ایران مساوی شده و عملا مصرف داخلی فولاد با تولید برابری پیدا کرد. از این سال به بعد تولید داخلی فولاد افزایش یافته، ولی رشد واردات فولاد چند برابر رشد تولید داخلی فولاد بوده است.

 

۵۰ کشور میزبان فولاد صادراتی ایران

اما هم اکنون و بر اساس آمارهای دریافتی در صنعت فولاد جهان، ایران در رتبه هجدهم ایستاده و  به دلیل سرمایه گذاری‌های زیادی که در سالهای اخیر در این صنعت انجام شده است، توانسته جایگاه قدرتمندی در خاورمیانه بدست آورد.

ایران یکی از بزرگترین صادرکنندگان و تولیدکنندگان فولاد در خاورمیانه محسوب می شود و در مطالعات جهانی در مورد روند تغییرات میزان تولید این کشور آمارهای دقیقی داده می شود.

در سال ۲۰۱۸ میلادی ایران  توانست رشد صادرات خود را نیز تجربه کند. این کشور ضمن یافتن بازارهای تازه برای صادرات محصولاتش، میزان صادراتش را به بسیاری از کشورها بیشتر کرد و این موفقیت بزرگی برای اقتصاد ایران محسوب می شود.البته صنعت فولاد  برای تولید نیاز به آب زیادی دارد که با توجه به بحران کم ابی در ایران در سالهای اخیر در مورد ضرورت توسعه آن مسایل زیادی زیادی مطرح شده است ولی ازانجا که این صنعت ارز آوری زیادی دارد، هنوز برای توسعه آن سرمایه گذاری می شود.

در سال ۲۰۱۸ میلادی  ایران توانست نام خود را به عنوان هجدهمین صادر کننده بزرگ فولاد در دنیا ثبت کند. در سال ۲۰۱۷ حجم صادرات فولاد ایران برابر با ۲ درصد از کل صادرات فولاد در دنیا بود  که معادل یک دهم صادرات فولاد چین- بزرگترین صادر کننده دنیا- بوده است . صادرات فولاد این کشور هم معادل ۶.۴ درصد از کل صادرات کالایی ایران بود.آمار نشان می دهد این کشور به بیش از ۵۰ کشور فولاد صادر می کند  که ده کشور از مجموع این پنجاه کشور به عنوان مقاصد اصلی صادراتی معرفی شده اند و هر یک بالغ بر ۱۰۰ هزار تن فولاد از ایران وارد می کنند. این ده کشور در مجموع ۸۹ درصد از کل صادرات فولاد  ایران را جذب می کنند.

 

تولید و مصرف فولاد در ایران

در سال ۲۰۱۷ میلادی ایران ۲۱.۲ میلیون تن فولاد تولید کرد در نیمه اول سال  قبل ایران با تولید ۱۲.۵ میلیون تن فولاد توانست  رشد ۲۶  درصدی تولید را  تجربه کند.

در نیمه اول سال ۲۰۱۷ ایران ۹.۹ میلیون تن فولاد تولید کرد.از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۵ مصرف فولاد بیش از میزان تولید بود  ولی از سال ۲۰۱۶ این روند تغییر کرد.

در فاصله سالهای ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۷ میلادی ، تولید فولاد ایران ۹۵ درصد رشد کرد  در حالیکه میزان مصرف تنها ۲۱ درصد افزایش یافت و همین مساله باعث پیشی گرفتن میزان تولید از مصرف شد. در فاصله سالهای ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۷ سهم فولاد صادراتی نسبت به میزان تولید ۲۷.۸ درصد رشد کرد  که دلیل ان هم رشد میزان تولید و هم رشد میزان صادرات بود . در نیمه اول سال ۲۰۱۸ سهم صادرات از تولید برابر با ۴۲.۷ درصد بود که ۶.۱ درصد بیش از مدت مشابه سال قبل از ان بود.

ایران همواره به صادرات به عنوان ابزاری برای تامین ارز نگاه کرده است و از زمانی‌که توان تولیدش بیشتر شد، روی بازاریابی و افزایش صادرات متمرکز شد.

مطالعات نشان  می دهد ایران در این زمینه بسیار موفق بوده است زیرا در فاصله زمان کوتاهی توانست عنوان هجدهمین صادرکننده بزرگ فولاد در دنیا را از ان خود بکند.

 

تولید و مصرف فولاد ایران(میلیون تن)
۲۰۱۷۲۰۱۶۲۰۱۵۲۰۱۴۲۰۱۳۲۰۱۲۲۰۱۱۲۰۱۰۲۰۰۹شاخص
۲۱.۲۱۷.۹۱۶.۱۱۶.۳۱۵.۴۱۴.۵۱۳.۲۱۲۱۰.۹تولید
۱۶.۹۱۶.۴۱۷۱۷.۶۱۷.۵۲۰.۸۲۲.۳۲۲.۵۲۱.۳مصرف
۷.۴۵.۶۳.۷۲.۹۱.۸۱.۵۱۱.۱۰.۸صادرات
۳۵۳۱.۴۲۲.۸۱۷.۸۱۱.۴۱۰.۴۷.۹۹۷.۲سهم صادرات به تولید(درصد)

 

تراز تجاری فولاد

از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۵ میلادی، ایران کسری تجاری را در بازار فولاد تجربه کرد. در سال ۲۰۱۰ واردات فولاد ایران به اوج خود رسید ولی بعد از این سال به تدریج  واردات  کاهش یافت از سال ۲۰۱۶ تا کنون ایران توانسته است به عنوان یک صادر کننده خالص فولاد در دنیا معرفی شود به این معنا که حجم صادرات فولاد این کشور بیش از وارداتش است. بین فصل اول سال ۲۰۰۹ و فصل دوم سال ۲۰۱۸ حجم صادرات فولاد ایران ۱۷۷۷ درصد رشد کرد ولی در این بازه زمانی واردات تنها ۸۴ درصد افزایش یافته است. در سال ۲۰۱۸ ، مازاد تجاری فولاد ایران برابر با ۴.۲ میلیون تن بود که ۱۱۲ درصد  نسبت به سال ۲۰۱۷ رشد کرد. در سال ۲۰۱۷ میلادی مازاد تجاری فولاد ایران برابر با ۲ میلیون تن بود .

 

حجم و ارزش صادرات فولاد

در سال ۲۰۱۷،حجم صادرات فولاد ۳۲ درصد رشد کرد و از ۵.۶ میلیون تن  در سال ۲۰۱۶ به ۷.۴ میلیون تن افزایش یافت. در سال ۲۰۱۸، صادرات فولاد ایران ۴۷ درصد رشد کرد و به ۵.۳ میلیون تن رسید. ارزش صادرات فولاد هم با ۱۰ درصد افزایش نسبت به سال ۲۰۱۶ از ۲.۵ میلیارد دلار  به ۲.۸ میلیارد دلار رسید.

در  نیمه اول سال ۲۰۱۸ ایران بالغ بر ۲.۴ میلیارد دلار فولاد صادر کرد که نسبت به مدت مشابه سال قبل از ان ۸۷ درصد رشد داشت.

این رشد نشان از سیاست گذاری‌های درست اقتصادی و صنعتی در کشور ایران در زمینه  فولاد است. مطالعات نشان می‌دهد  اصلی ترین کالای صادراتی در حوزه فولاد، فولاد نیمه‌آماده است که در سال ۲۰۱ میلادی ۷۶ درصد از کل صادرات فولاد را به خود اختصاص داده بود و ایران ۴.۱ میلیون تن فولاد نیمه آماده به بازارهای بین المللی صادر کرد.سهم فراورده‌های فولادی طویل به کل صادرات فولاد  در سال قبل ۱۲ درصد  بود که حجمی برابر با ۶۲۴ هزار تن داشت و فراورده‌های تخت فولادی  ۱۰ درصد ازکل صادرات فولاد این کشور را داشت.

در سال قبل ایران ۵۵۰ هزار تن فولاد تخت، ۹۱ هزار تن لوله و فراورده‌های مرتبط با ان و ۳ هزار تن  فولاد ضدزنگ را به بازار جهانی صادر کرد که سهم آن در کل صادرات فولاد ایران کمتر از یک صدم درصد بود.

 

اصلی ترین مقاصد صادراتی فولاد

در سال ۲۰۱۸ میلادی تایلند بیشترین سهم از  صادرات فولاد ایران را جذب کرد . در این سال ۱۹ درصد از کل فولاد صادراتی ایران وارد بازار مصرف تایلند شد  که حجمی برابر با ۱ میلیون تن بود. این کشور یکی از  مهمترین شرکای صادراتی ایران در صنعت فولاد محسوب می شود.

امارات دومین وارد کننده بزرگ فولاد ایران است که در سال قبل ۱۷ درصد از کل فولاد صادراتی ایران را جذب کرد. میزان صادرات فولاد ایران به امارات در سال قبل برابر با ۰.۹ میلیون تن بود.مصر، اندونزی، عراق و ایتالیا  هر یک ۸ درصد از کل سهم  صادراتی ایران را جذب کردند که  حجمی بین ۴۴۸ تا ۴۰۷ هزار تن بود.هفتمین شریک صادراتی ایران  کشور عمان است که ۶ درصد کل فولاد کشور را وارد کرد و تایوان و افغانستان و ترکیه در رده های هشتم تا دهم قرار گرفته اند.این کشورها ۸۶ درصد از کل فولاد صادراتی ایران را وارد می کنند و مابقی کشورهای دنیا تنها ۱۴ درصد از کل صادرات را به خود اختصاص داده اند.

 روند تغییر صادرات فولاد

صادرات فولاد ایران درسال ۲۰۱۸ میلادی به ۸ کشور از مجموع ده مقصد اصلی صادراتی کشور ایران رشد کرده است . در سال قبل حجم صادرات ایران به مصر ۱۸۸ درصد ، صادرات به اندونزی ۱۱۹ درصد و صادرات به ایتالیا ۸۶ درصد نسبت به سال قبل از ان افزایش یافت در حالیکه حجم صادرات فولاد ایران به عراق در بازه یک ساله مورد بررسی ۸۲ درصد، به امارات ۵۶ درصد  و به افغانستان ۳۳ درصد بیشتر شده است. این در حالیست که صادرات به دو کشور از مجموع کشورهای صادراتی مورد مطالعه کاهش داشته است . در این سال صادرات به تایوان ۲۸ درصد کمتر از سال قبل بود و صادرات به عمان با افت ۶ درصدی همراه بوده است.

ارزش صادرات فولاد ایران به دو کشور مصر و اندونزی هم در سال ۲۰۱۸ میلادی نسبت به سال قبل از آن بیشترین رشد را داشت. در سال ۲۰۱۸ میلادی صادرات فولاد ایران به مصر ۳۳۰ درصد و ارزش صادرات ایران به اندونزی ۱۵۵ درصد بیشتر شده است. تنها کشوری که ارزش صادرات فولاد ایران به ان در بازه یک ساله مورد بررسی کاهش داشته است کشور تایوان است. ارزش صادرات فولاد ایران به تایوان  در سال ۲۰۱۸  نسبت به سال قبل از ان ۲۰ درصد کاهش داشته است.

هند یازدهمین وارد کننده فولاد ایران است که در سال ۲۰۱۸ حجم صادرات ایران به این کشور ۵۸۱ درصد رشد کرده است. مالزی در رده بندی بزرگترین بازارهای صادراتی فولاد ایران جایگاه دوازدهم را دارد و حجم صادرات فولاد ایران به این کشور اسیایی در یک سال مورد بررسی ۱۴۸۴ درصد افزایش یافته است . برزیل در این رده بندی جایگاه چهاردهم و پاکستان جایگاه پانزدهم را دارد و حجم صادرات ایران به این دو کشور به ترتیب ۱۱۴ درصد و ۲۵۱ درصد بیشتر شده است.  صادرات ایران به کشور سریلانکا در فاصله سالهای ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ میلادی ۱۶۲ هزار درصد بیشتر شد و  به کویت ۴۵۵۰ درصد افزایش یافت.

 

رده بندی بازارهای صادراتی بر مبنای نوع محصول

با وجود اینکه یک رده بندی کلی بر مبنای حجم صادرات فولاد به کشورهای دیگر  وجود دارد ولی  در گزارشی جداگانه بازارهای صادراتی ایران  بر مبنای نوع محصول صادراتی نیز طبقه بندی شده اند. در سال قبل امارات بیشترین سهم از فولاد تخت ایران را وارد  کرد. در این سال امارات ۲۱۵ هزار تن فولاد تخت از ایران  وارد کرد که نسبت به سال قبل از ان ۳۹ درصد رشد داشت.عراق بیشترین سهم از فراورده های فولادی طویل ایران را وارد کرد . سهم این کشور از کل صادرات فراورده های فولادی طویل برابر با ۴۳ درصد بود که حجمی برابر با  ۲۶۶ هزار تن داشت.این کشور بزرگترین وارد کننده لوله و فراورده های آن بود. تایلند بزرگترین وارد  کننده فراورده های فولادی نیمه اماده ایران بود و در سال قبل ۹۹۸ هزار تن از کل فولاد نیمه اماده ایران را  وارد کرد. این کشور ۲۵ درصد از کل صادرات فراورده های نیمه آماده ایران را به خود اختصاص داد. افغانستان بزرگترین وارد کننده فولاد ضد زنگ ایران را داشت و ۴۶ درصد از کل این بازار را به خود اختصاص داد. افغانستان یک هزار تن فولاد ضد زنگ از ایران وارد کرد.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

اخبار مرتبط

بیشترین بازدید