تنها عقود عملیات بانکی بدون ربا را داریم

صرفا عقود عملیات بانکی بدون ربا را دارا هستیم

معضل بنگاه‌داری بانک‌ها به عنوان مانعی بر سر راه است

دور زدن قانون نباید در امر قرض‌الحسنه رخ دهد

هرگاه درباره مشکلات اقتصاد ملی ایران بحث می شود، پای نظام بانکداری هم به میان می آید. نظام بانکی ایران به دلیل سهم بالایی که در تامین مالی و خلق پول، در تمام بخش های اقتصاد ایران موثر است. این بخش می تواند با پرداخت تسهیلات ارزان و بهنگام به بخش های تولیدی یا حتی مردم چرخ های اقتصادی را به حرکت درآورد. اما اکثر صاحبنظران اقتصاد معتقدند که نظام بانکداری ایران نیازمند اصلاح اساسی و بنیادی است.

حمیدرضا فولادگر رئیس کمیسیون اصل 44 مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با خبرنگار ما در ارتباط با اینکه مشکل نرخ بالای تسهیلات بانکی یکی از مشکلاتی است که تولیدکنندگان با آن مواجه هستند، گفت: با اجرای طرح اصلاح نظام بانکی تحول اساسی در نظام بانکی ایجاد می شود.

عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس گفت: ما هنوز بانکداری اسلامی را نداریم بلکه صرفا عقود عملیات بانکی بدون ربا را دارا هستیم که مقدمه‌ای برای رسیدن به بانکداری اسلامی است.

فولادگراظهار کرد: اکنون قانون عملیات بانکداری بدون  ربای مصوب سال ۶۳ به عنوان مبنا در نظام بانکی ما وجود دارد که عقود بانکی را بر مبنای آن قانون به عنوان عقود عملیات بانکی بدون ربا تعریف کند و طبعا قدمی به سمت بانکداری اسلامی است.

وی افزود: ما هنوز بانکداری اسلامی را نداریم بلکه صرفا عقود عملیات بانکی بدون ربا را دارا هستیم که مقدمه‌ای برای رسیدن  به بانکداری اسلامی است و همان عقود هم به شیوه درست اجراء نمی‌شود. مثلا مضاربه، مساقات، خرید دِین، اجاره به شرط تملیک و خرید و فروش اقساطی همگی عقود بدون ربا هستند اما در بانک‌های ما به گونه‌ای رفتار می شود که رابطه بین مشتری و کارمند به بهره و ربا منجر می‌شود .

عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس تأکید کرد: بنابراین قانونی که اکنون وجود دارد قانونی مناسب است اما باید در اجرای آن درست عمل کرد؛ چراکه اگر نیات به درستی اجراء نشود ممکن است حلالی به حرام تبدیل شود. با وجود همه این موارد، اما همان قانون عملیات بانکی بدون ربا یک مقدمه‌ای تا رسیدن به بانکداری اسلامی است و به نظرم بانکداری اسلامی هنوز به طور کامل درکشور ما پیاده نشده است.

چرا سایر کشورها موفق ترند

فولادگر در پاسخ به این پرسش که چرا در برخی دیگر از کشورهای اسلامی همانند مالزی موفق به تأسیس بانکداری اسلامی شده‌اند اما ما موفق به برقراری بانکداری اسلامی نشدیم؟ اظهار کرد: البته نمی‌توان گفت آن کشورها هم به طور کامل بانکداری اسلامی را پیاده کنند. در کشوری همانند مالزی، چون نرخ بهره پائین‌تر است و تسهیلات بهتر ارائه شده و تورم هم کمتر است از این جهت بهتر عمل می‌کنند اما نمی‌توان گفت مالزی بانکداری اسلامی را به طور کامل پیاده کرده است و آنها هم در این زمینه دارای مشکلات خاص خود هستند.

نماینده اصفهان در خانه ملت ادامه داد: حتی در آن کشورها بانکداری اسلامی آنگونه که در متون اسلامی ما وجود دارد به طور کامل وجود ندارد اما آن چیزی که بیشتر مد نظر همه است بانکداری بدون رباست که حتی کشورهای اروپایی هم، الان به این سمت آمده‌اند و به چیزهایی هم که ما مقید هستیم عمل می‌کنند اما متأسفانه خود ما کمتر به آن عمل می‌کنیم.

فولادگر در ادامه به معضل بنگاه‌داری بانک‌ها به عنوان مانعی بر سر راه بانکداری اسلامی اشاره کرد و گفت: ما در نظام بانکی خود دارای مشکلات ساختاری هستیم و باید ساختار بانکداری در کشور ما اصلاح شده و به  وضعیت بانکداری برگشته و فعالیت بنگاه‌داری بانک‌ها که حتی مقام معظم رهبری هم به آن اشاره کردند تبدیل به فعالیت اصلی بانک‌ها نشود. همچنین باید بانک به سمت وظیفه اصلی خود که کمک به جریان نقدینگی است حرکت کند و بانک باید عقودی که شریک طرف معامله قرار می‌گیرد را رعایت کند چون در عقود، یک طرف سود و یک طرف زیان است اما بانک‌ها به گونه‌ای رفتار می‌کنند که هیچگاه زیان ندارند  و این موارد باید اصلاح شود که ما بتوانیم به سمت بانکداری اسلامی حرکت کنیم.

عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی، خاطرنشان کرد: سیستم بانکی ما، یک‌بار در سال ۶۱، مقررات خود را با قانون شرع، وفق داده است. آن‌ هنگام، قانون بانکداری اسلامی، تصویب شد و شورای نگهبان هم تأئید کرد، اما متأسفانه هنوز اجرایی نشده است.

نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی، در پایان عنوان کرد: اما این موضوع، به این معنی نیست که نظام بانکی کنونی ما، یک نظام جامع بانکداری اسلامی است. باید قوانین و مقرات بانکداری خود را با مقررات شرع تطبیق دهیم و تحقق این موضوع به تلاش‌های گسترده‌ای نیازمند است.

تسهیلات با سود بالای 4درصد قرض‌الحسنه نیست

رئیس کمیسیون ویژه حمایت از تولید ملی  درادامه درخصوص عملکرد بانک ها در پرداخت تسهیلات خرد و قرض الحسنه گفت: دور زدن قانون نباید در امر قرض‌الحسنه رخ دهد زیرا چنین اقدامی در عمل دوری کردن از رفتار صادقانه سپرده‌گذاران نسبت به بانک‌هاست و بانک‌ها باید منابع قرض‌الحسنه را به‌درستی و طبق قانون قرض‌الحسنه به مشتریان اعطا کنند.

فولادگر با ارزیابی وام‌های قرض‌الحسنه در کشور گفت: امر حسنه قرض‌الحسنه به ضعیف‌ترین شکل ممکن در بانک‌ها پیاده‌سازی می‌شود و به خاطر سودهای کم آن، این امر چندان در اولویت بانکی قرار ندارد.

وی ادامه داد: مجلس معتقد است که بانک مخارجی داشته و قرض‌الحسنه نیز باید کارمزد داشته باشد و ازلحاظ شرعی هم‌سود 4درصدی برای اعطای وام قرض‌الحسنه عنوان شد اما متأسفانه بسیاری از بانک‌ها پرداخت وام‌های ضروری را با سودهای بالا در بخش تولید، نیازهای جامعه و… به مشتریان ارائه می‌کنند.

فولادگر با اشاره به این ضعف نظام بانک تأکید کرد: برای اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه سود 4درصدی برای تمام ایام بازپرداخت یک فقره تسهیلات در نظر گرفته شد اما بعضاً برخی بانک‌ها این 4 درصد را برای تمام مدت‌زمان پرداخت اصل و سود این تسهیلات در نظر می‌گیرند

رئیس کمیسیون ویژه اقتصادی مجلس اظهار کرد: دور زدن قانون نباید در امر قرض‌الحسنه رخ دهد زیرا چنین اقدامی در عمل دوری کردن از رفتار صادقانه سپرده‌گذاران نسبت به بانک‌هاست و بانک‌ها باید منابع قرض‌الحسنه را به‌درستی و طبق قانون قرض‌الحسنه به مشتریان اعطا کنند.

وی ادامه داد: راه‌اندازی وام‌های قرض‌الحسنه برای اشتغال خرد از نیازهای اقتصاد بوده که وزارتخانه‌هایی همچون کار، تعاون و رفاه اجتماعی در بخش صنایع خانگی نیز چنین وام‌هایی پرداخت کرده اما وام‌های کلان تنها با سودهای بالا به فعالیت‌های بزرگ تخصیص می‌یابد.

نیاز تامین مالی  شرکت‌های کوچک

فولادگر تأکید کرد:چالش بیکاری و اوضاع نابسامان اقتصادی تمایل جوانان را به کسب‌وکار و خوداشتغالی افزایش داده بنابراین نیاز به تأمین مالی برای راه‌اندازی شرکت‌های کوچک به‌شدت احساس می‌شود، اما جوانان طبیعتاً در ابتدای راه باید آزمون‌وخطا پس دهند تا به سوددهی و کسب درآمد برسند و از این حیث اگر آن‌ها درگیر وام‌های بانکی و پرداخت بهره بالای آن‌ها گیر کنند، طبیعتاً میزان سوددهی اندک خود را باید صرف تسهیلات بانکی و امور مالیاتی کنند.

وی افزود: بنابراین زمانی که صندوق‌های قرض‌الحسنه با احتساب شرایط راه‌اندازی بنگاه تولیدی اقدام به ارائه تسهیلات کند هیچ فرد کارآفرین و جویای کاری درگیر بهره‌های بانکی نشده و می‌تواند با استقراض بدون سود، کسب‌وکار پررونقی را راه‌اندازی کنند.

نماینده مردم اصفهان در خانه ملت در ادامه با اشاره به اینکه معمولاً وام‌های قرض‌الحسنه شرایط آسان‌تری به نسبت بانک‌ها دارند، گفت: سنگ‌اندازی‌های نظام بانکی برای دریافت تسهیلات بسیار افزایش‌یافته و حتی برای دریافت یک‌میلیون تومان هم مشکل‌آفرینی می‌شود.