عکس: فارس، محمد حسین ولایتی
حیدر مستخدمین حسینی| کارشناس مسائل اقتصادی
حیدر مستخدمین حسینی تلاش کرده است زوایای پنهان امکان جدید نظام بانکی مبنی بر مهیا شدن برداشت ارز از خودپردازدها را بشکافد.فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی به‌تازگی اعلام کرده است که امکان برداشت به‌صورت ارزی از طریق خودپرداز فراهم شده و این‌یک تحول اطمینان‌بخش است. او همچنین تأکید کرده است که یکی از نگرانی‌های فعالان اقتصادی و مردم این است که اگر سپرده ارزی داشته باشند آیا می‌توانند در زمان موردنیاز به آن دسترسی پیدا کنند.
من در این زمینه باید تأکید کنم که این ابعاد و زوایای این خبر چندان روشن نیست و وزیر اقتصاد هم به جزئیات این تصمیم اشاره‌ای نداشته است. اینکه قرار است این کار با چه مکانیسمی عملیاتی شود، مشخص نیست و هیچ توضیحی دراین‌باره داده نشده است. بنابراین، نمی‌توان در این زمینه اظهارنظر قطعی کرد، یعنی در ابتدا باید منظور وزیر اقتصاد از این موضوع مشخص شود.
دیگر اینکه، آنچه بدیهی است این است که این خبر ابتدا باید از سوی بانک مرکزی اعلام شود، اما هنوز خبری در این زمینه روی سایت این نهاد منتشر نشده است. مکانیسم اجرایی این امر چه ریالی و چه ارزی باید از سوی بانک مرکزی در شورای پول و اعتبار مطرح شود تا مورد تصویب قرار گیرد و درنهایت به اطلاع عموم برسد.
اگر بتوان با کارت‌های اعتبار ارزی از دستگاه‌های خودپرداز برداشت ارزی انجام داد، در وهله اول مکانیسم برداشت ارز از دستگاه‌های خودپرداز باید برای گردشگران آن‌هم در مبادی ورودی فراهم شود. یعنی در فرودگاه‌هایی که گردشگر خارجی حضور پیدا می‌کند، باید این امکان فراهم باشد. همچنین موضوع بعدی که باید در اولویت قرار گیرد، این است که این امر در مناطق آزاد مثل کیش یا قشم اجرایی شود.
از این مسیر، گردشگر خارجی با کارت‌های اعتباری بین‌المللی مثل ویزا کارت یا مستر کارت که در اختیار دارد، می‌تواند در قبال ارز خود از سیستم ریال دریافت کند. این موضوع که ابتدایی‌ترین کار است، هنوز انجام نشده است. شاهد هستیم که وقتی گردشگر خارجی به ایران سفر می‌کند، برای تبدیل ارز خود به ریال با شگردهای مختلفی مواجه است و ما در این زمینه دارای نقص‌های فراوانی هستیم.
دیگر اینکه، باید به این پرسش اساسی پاسخ داده شود که این موضوع قرار است چه نیازی از یک شهروند ایرانی رفع کند و اینکه آیا منظور این است که هر ایرانی می‌تواند ارز موردنیاز خود را به‌جای مراجعه به صرافی‌ها از طریق خودپرداز تأمین کند؟ بنابراین هنوز اظهارنظر دراین‌باره زود است. ابتدا باید مشخص شود که قرار است ارز با چه مکانیسمی تحویل داده شود.
تأکید می‌کنم در کشور ما هنوز سازوکار اولیه در این زمینه طراحی نشده است. اینکه چنین امری در شرایط فعلی چه مشکلی از مردم یا فعالان اقتصادی رفع می‌کند، مشخص نیست. من نمی‌توانم در این خصوص قضاوت نهایی داشته باشم و باید منتظر ماند تا ابعاد آن روشن شود. باید جنبه‌های مختلف و سازوکار اجرایی تعیین و معلوم شود تا بتوان تحلیل مناسب و البته جامعی در این زمینه ارائه کرد. شاید هدف دولت از انتشار این خبر، جمع‌آوری نظرات و تحلیل‌های کارشناسان و صاحب‌نظران اقتصادی باشد.
