محمدصادق جنان صفت|
روزنامه‌نگار
محمدصادق جنان صفت، روزنامه‌نگار، در یادداشت خود به طرح رونق تولید و ابزارهایی که برای تحقق آن مورد استفاده قرار می‌گیرد پرداخته و به دنبال یافتن پاسخ قانع‌کننده برای این پرسش بوده است که سیاست رونق تولید با چه نیرویی و از چه محلی می‌تواند محقق شود.
چند روز دیگر و با نزدیک شدن به پایان نخستین ماه تابستان 1398 یک‌سوم از سال را سپری می‌کنیم. در این 4 ماه رخدادهای اقتصادی پرشماری در سطح کلان و سیاست‌گذاری عمومی در اقتصاد و نیز تحولات قابل‌اعتنایی در سطح بنگاه‌های صنعتی را دیده و تجربه کرده‌ایم.
برآیند تحولات در بنگاه‌های صنعتی و تولید این بخش بااهمیت از اقتصاد ایران متأسفانه شوقی برنمی‌انگیزد که هیچ بلکه ناراحت‌کننده نیز هست. آمارهای در دسترس نشان می‌دهد میزان تولید 330 بنگاه صنعتی که به‌هرحال حساب‌وکتاب تولیدشان درست‌ودرمان بوده و هست با 12 درصد کاهش مواجه شده‌اند. این نرخ رشد منفی نگران‌کننده است و انتظار می‌رود در وضعیت فعلی و ادامه شرایط موجود بازهم کاهش یابد.
در این صورت و با توجه به رشد منفی 10 درصدی صنعت در سال 1397 شاهد دومین سقوط بزرگ تولیدات صنعتی خواهیم بود. این دو سال سقوط رشد معنایش این است که شماری از بنگاه‌ها در شرایط بی‌رونقی قرار دارند. ادامه بی‌رونقی و تشدید رکود تولیدات صنعتی زنگ خطر برای ادامه فعالیت شمار قابل‌اعتنایی از کارگران به‌حساب می‌آید.
رشد منفی تولیدات صنعتی از سوی دیگر به کاهش رشد و منفی شدن تولید ناخالص داخلی منجر شده و بر ابعاد فقر اضافه می‌کند. در این وضعیت چه باید کرد؟ رئیس بانک مرکزی به‌تازگی در استان‌های کشور مانور می‌دهد که بانک مرکزی به دنبال راه انداختن چرخ‌های تولید با پرداخت تسهیلات است. این طرحی است که در سال‌های 1396 و 1395 نیز تحت عنوان پرداخت تسهیلات به بنگاه‌های دارای مشکل اجرا و گزارشی از نتایج طرح نیز ارائه نشد.
با یادآوری این نکته که بانک مرکزی در سال‌های اخیر استمهال بدهی معوق شده بنگاه‌ها را در ردیف اعتبارات پرداختی به صنعت جا زده است باید این نهاد از این روش اجتناب کرده و اگر می‌خواهد به بیکاران و بخش تولید کمک کند دنبال راه‌حل کارآمدتر باشد. یک راه‌حل کارآمد این است که آن گروه از صنایع که موتور توسعه صنعتی به‌حساب می‌آیند را باز شناسایی کرده و رونق آنها را در کانون توجه اجرایی قرار دهد.
در میان انواع رشته‌های صنعتی کدام رشته صنعتی می‌تواند موتور توسعه تولیدات صنعتی باشد. تجربه، منطق اقتصادی و سمت تقاضای کالا نشان می‌دهد صنعت اتومبیل‌سازی بدون تردید می‌تواند در نقشه موتور توسعه و به راه انداختن چندین صنعت پیشین، نقش مهمی را برای رونق تولید صنعتی و رونق این بخش داشته باشد. یکی از ویژگی‌های صنعت اتومبیل‌سازی وجود تقاضای مناسب و فزاینده برای کالاهای آن در بازار داخل است.
تجربه همین ماه‌های تازه سپری شده نشان می‌دهد اگر سمت عرضه صنعت اتومبیل‌سازی ایران از بحران خارج شود باوجود تقاضای مناسب می‌تواند نیروی قابل‌اعتنایی برای عبور از رونق تولید صنعتی فراهم کند. این اتفاق یک‌بار در سال 1393 تجربه شد و با توجه به سهم مالی ارزش‌افزوده صنعت اتومبیل‌سازی در کل صنعت ایران رشد تولید ناخالص داخلی نیز از رکود بیرون آمد.
یک محل دیگر تأمین نیرو برای بخش صنعت و رهایی از رشدهای منفی در این بخش بررسی شرایط برای تولیدات صنعتی است که در منطقه جای پای محکمی برای صادرات دارند. به‌طور مثال، صنعت سیمان ایران توانایی نفوذ به بازارهای منطقه به‌ویژه بازار عراق را دارد و باید تقویت شود و راه‌های بسته شده برای صادرات آن باز شود. تولید و صادرات کالاهای صنعتی موردنیاز بازار عراق و بازار افغانستان که سهم قابل‌توجهی در صادرات ایران دارند می‌تواند محل تأمین قدرت برای عبور از تنگنای صنعتی باشد. اما شرط کامیابی این است که مدیران اقتصادی و صنعتی بتوانند با شهروندان با زبان ساده و مؤثر گفت‌وگو کرده و ضرورت‌ها و توانایی‌های این دو زیرمجموعه صنعتی را بازگو کنند.
منبع:روزنامه همشهری
